แมลงหลายชนิดในประเทศ และทั่วโลก เป็นแหล่งอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง โดยเฉพาะไขมัน โปรตีน วิตามิน ไฟเบอร์ และแร่ธาตุ เพราะแมลงนั้นมีความหลากหลายทางสายพันธุ์ แหล่งอาศัย และอาหารที่กิน องค์การอาหาร และการเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) และหนังสือแมลงอาหารมนุษย์ในอนาคต สถาบันการแพทย์แผนไทย ได้รวบรวมเหล่าแมลงกินได้ตามฤดูกาลในประเทศไทยเพื่อความมั่นคงทางอาหารในอนาคตทั้ง 12 เดือน 12 ชนิด หากินได้ทั่วประเทศไทย ซึ่งคุณค่าทางอาหารคิดเป็นกรัมต่อน้ำหนักแห้ง 100 กรัมดังนี้

          1. เดือนมกราคม ได้แก่ ตั๊กแตนพบได้ทั่วไปบริเวณพื้นที่ปลูกข้าวโพดหรืออ้อยคุณค่าทางโภชนาการให้พลังงาน 152.9 กิโลแคลอรี ประกอบด้วย โปรตีน 20.6 กรัม ไขมัน 6.1 กรัม และเป็นแหล่งของแร่ธาตุฟอสฟอรัสกับวิตามินบี 3

          2. เดือนกุมภาพันธ์ ได้แก่ มดแดงกินตัวอ่อน และดักแด้มดงานหรือเรียกว่า ไข่มดแดง คุณค่าทางโภชนาการให้พลังงาน 82.8 กิโลแคลอรี ประกอบด้วย โปรตีน 7 กรัม ไขมัน 3.2 กรัมและเป็นแหล่งของแร่ธาตุฟอสฟอรัสสูง

          3. เดือนมีนาคม ได้แก่ จักจั่นพบได้ตามต้นไม้ กอหน่อไม้ คุณค่าทางโภชนาการให้พลังงานประมาณ 90-150 กิโลแคลอรี

          4. เดือนเมษายน ได้แก่ แมลงกินูนแมลงปีกแข็งพบได้ตามต้นมะขาม คุณค่าทางโภชนาการให้พลังงานต่ำ 77.8 กิโลแคลอรี ประกอบด้วย โปรตีนที่ค่อนข้างมีคุณภาพต่ำ 13.4 กรัม ไขมัน 1.4 กรัมเป็นแหล่งของแร่ธาตุฟอสฟอรัส และมีวิตามินบี 3 สูง

          5. เดือนพฤษภาคม ได้แก่ จิ้งหรีดแมลงกินได้ที่มีแคลเซียมสูงสามารถพบได้ตามสนามหญ้า ใต้กองหญ้าหรือพืชแห้ง คุณค่าทางโภชนาการให้พลังงาน 121.5 กิโลแคลอรี ประกอบด้วย โปรตีน 12.9 กรัม ไขมัน 5.5 กรัมเป็นแหล่งของแร่ธาตุแคลเซียม ฟอสฟอรัส และวิตามินบี 2 สูง

          6. เดือนมิถุนายน ได้แก่ แมงดานา อาศัยตามบึง หนองน้ำ นาข้าว คุณค่าทางโภชนาการให้พลังงาน 162.3 กิโลแคลอรี ประกอบด้วย โปรตีน 19.8 กรัม ไขมัน 8.3 กรัม เป็นแหล่งของแร่ธาตุฟอสฟอรัส และวิตามินบี 3 สูง

          7. เดือนกรกฎาคม ได้แก่ แมลงปอ อาศัยอยู่ตามแหล่งน้ำ คุณค่าทางโภชนาการให้พลังงานประมาณ 90 - 150 กิโลแคลอรี

          8. เดือนสิงหาคม ได้แก่ ผึ้ง สามารถกินได้ตั้งแต่ตัวอ่อน น้ำผึ้ง และรัง คุณค่าทางโภชนาการให้พลังงาน 140 - 230 กิโลแคลอรี และเป็นแหล่งของแร่ธาตุและวิตามินสูง

          9. เดือนกันยายน ได้แก่ ด้วงกว่างพบได้ตามต้นไม้ เช่น มะค่าโมง พฤกษ์ และหางนกยูง คุณค่าทางโภชนาการให้พลังงานประมาณ 90 - 150 กิโลแคลอรี

          10. เดือนตุลาคม ได้แก่ หนอนไม้ไผ่คือหนอนผีเสื้อกินเยื่อไผ่ในกระบอกไม้ไผ่ คุณค่าทางโภชนาการให้พลังงาน 231 กิโลแคลอรี ประกอบด้วย โปรตีน 9.2 กรัม ไขมัน 20.4 กรัมและเป็นแหล่งของแร่ธาตุฟอสฟอรัสกับวิตามินบี 3 สูง

          11. เดือนพฤศจิกายน ได้แก่ ดักแด้ไหมคือระยะดักแด้ของผีเสื้อหนอนไหม คุณค่าทางโภชนาการให้พลังงานต่ำ 98 กิโลแคลอรี ประกอบด้วย โปรตีนที่มีคุณภาพมากที่สุด 9.6 กรัม ไขมัน 5.6 กรัม และเป็นแหล่งของแร่ธาตุฟอสฟอรัส แคลเซียม

          12. เดือนธันวาคม ได้แก่ แมลงกระชอนพบได้บริเวณอุโมงค์ใต้ดินใกล้แหล่งน้ำ คุณค่าทางโภชนาการให้พลังงาน 125.1 กิโลแคลอรี ประกอบด้วย โปรตีน 15.4 กรัม ไขมัน 15.4 กรัมและเป็นแหล่งของแร่ธาตุแคลเซียม ฟอสฟอรัสและเหล็กสูง

ภาพที่ 1 ตั๊กแตนทอดสมุนไพร
ที่มา https://pixabay.com, kai62

          วิธีกินแมลงให้ปลอดภัย ผู้ช่วยศาตราจารย์ ดร. จินตนา หย่างอารี สถาบันโภชนาการมหาวิทยาลัยมหิดล ได้รายงานวิธีการกินแมลงให้ปลอดภัยไว้ดังนี้

           1. ไม่ควรกินแมลงในปริมาณมากและบดเคี้ยวไม่ละเอียด เพราะอาจทำให้เกิดการระคายเคืองบริเวณโคนลิ้นเนื่องจากสารไคตินจากเปลืองแมลง

           2. หลีกเลี่ยงการกินแมลงทอดในน้ำมันที่ใช้ซ้ำ ๆ เพราะอาจมีสารก่อมะเร็ง

           3. เลือกกินแมลงที่หาได้จากธรรมชาติ และหลีกเลี่ยงแมลงที่หาได้จากไร่นาที่ใช้ยาฆ่าแมลง

           ดังนั้นจึงกล่าวโดยสรุปว่า คุณค่าทางโปรตีนคือ กระบวนการแปรรูป “แมลง” ให้กลายเป็นวัตถุดิบหลักในการทำอาหารแทนที่จะนำมาทอดกรอบอย่างที่รับประทานกันอยู่ในปัจจุบัน หากยังรวมทั้งมุมมองในการหาวัตถุดิบแทนสิ่งเดิมที่ใช้ทรัพยากรธรรมชาติก็มาก ต้นทุนก็สูงก็ทำให้แมลงเป็นวัตถุดิบที่กำลังจะพัฒนาจากผลิตภัณฑ์ระดับท้องถิ่น และก้าวไปสู่ระดับอุตสาหกรรมอาหารโลกอย่างรวดเร็ว อุดมไปด้วยคุณค่าทางโปรตีนที่สูงแต่ต้นทุนการผลิตไม่ต่ำ และการจัดการในการเพาะเลี้ยงง่าย สะดวกสบาย

แหล่งที่มา

sirakran. (2562, 9 มกราคม).  แมลงกินได้ แหล่งโปรตีนคุณภาพดี หาได้ทั่วไทย.  สืบค้นเมื่อ 13 สิงหาคม 2562, จาก https://goodlifeupdate.com/healthy-body/74879.html

Teeraphat J.. (2560, 10 ธันวาคม).  จิ้งหรีด-หนอน คู่หูแมลงโปรตีนสูง วัตถุดิบหลักอาหารโลกในอนาคต.  สืบค้นเมื่อ 13 สิงหาคม 2562, จาก https://nextempire.co/stories/next-business/จิ้งหรีด-หนอน-คู่หูแมลงโปรตีนสูง-วัตถุดิบหลักอาหารโลกในอนาคต/970#jzdl730q 82