สุริยวิถีอยู่ที่ไหน
สุริยวิถีอยู่ที่ไหน
สุจิตรา ศิริสวัสดิ์พิพัฒน์
สุริยวิถี (Ecliptic) คืออะไร อยู่ที่ไหน มีประโยชน์กับเราหรือไม่ อย่างไร หากเรานึกย้อนไปถึงเรื่อง กลุ่มดาวจักรราศี เราคงจำได้ว่า กลุ่มดาวจักรราศีทั้ง 12 กลุ่มนั้นอยู่บนสุริยวิถี
สุริยวิถีเป็นเส้นสมมุติบนทรงกลมฟ้าที่แสดงเส้นทางการเคลื่อนที่ปรากฏของดวงอาทิตย์ในรอบ 1 ปี เส้นนี้เกิดขึ้นได้อย่างไร
จากที่เราได้ทราบมาแล้วว่า ดวงอาทิตย์เป็นดาวฤกษ์ที่อยู่กับที่ แต่โลกที่เราอาศัยอยู่ต่างหากที่โคจรรอบดวงอาทิตย์ ขณะที่โลกโคจรรอบดวงอาทิตย์ ดวงอาทิตย์เปรียบเหมือนเป็นจุดศูนย์กลางที่มีรัศมีเท่ากับระยะระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ เมื่อโลกโคจรไปรอบดวงอาทิตย์ โลกจะกวาดพื้นที่ไปเรื่อยๆ เกิดเป็นระนาบ 1 ระนาบ คือ ระนาบวงโคจรของโลกรอบดวงอาทิตย์ ดังภาพ
ขณะที่เราอยู่บนโลกแล้วมองผ่านศูนย์กลางของดวงอาทิตย์ออกไป (ในความเป็นจริงห้ามมองดวงอาทิตย์เด็ดขาด เพราะเป็นอันตรายต่อตา) จะเสมือนว่าดวงอาทิตย์นั้นอยู่บนทรงกลมฟ้า และเมื่อโลกโคจรไปและคนบนโลกยังคงมองผ่านศูนย์กลางของดวงอาทิตย์ทุกๆ วัน จะพบว่าดวงอาทิตย์เปลี่ยนตำแหน่งไปทุกวันบนทรงกลมฟ้า ดังนั้น หากให้โลกเป็นศูนย์กลางโดยมีรัศมีเท่ากับระยะทางจากโลกไปยังตำแหน่งดวงอาทิตย์บนทรงกลมฟ้า และขณะที่โลกโคจรไปก็จะเห็นดวงอาทิตย์เคลื่อนที่ไปบนทรงกลมฟ้า ดวงอาทิตย์จะกวาดพื้นที่ไปเรื่อยๆ เกิดเป็นระนาบอีกระนาบหนึ่งที่มีขนาดใหญ่ โดยมีโลกเป็นจุดศูนย์กลาง ดังภาพ
จากภาพจะพบว่า มีระนาบอยู่ 2 ระนาบ แท้จริงแล้ว ทั้ง 2 ระนาบคือระนาบเดียวกัน โดยสามารถพิสูจน์ได้จากการที่เรายืดระนาบวงโคจรของโลกรอบดวงอาทิตย์ออกไปถึงทรงกลมฟ้าจะเห็นว่าคือระนาบเดียวกับระนาบการเคลื่อนที่ปรากฏของดวงอาทิตย์ในรอบ 1 ปีนั่นเอง ดังนั้นจึงสรุปได้ว่า ระนาบวงโคจรของโลกรอบดวงอาทิตย์คือระนาบเดียวกับระนาบสุริยวิถี
ท่านทราบหรือไม่ว่า เส้นสุริยวิถีอยู่ที่ใดบนท้องฟ้า เราจะทราบแนวของเส้นสุริยวิถีได้โดยอ้างอิงกับเส้นศูนย์สูตรฟ้า เพราะระนาบสุริยวิถีทำมุม 23.5° กับระนาบศูนย์สูตรฟ้า ทั้งนี้เนื่องจากแกนโลกเอียงจากเส้นตั้งกับระนาบวงโคจรของโลกหรือระนาบสุริยวิถีเป็นมุม 23.5° นั่นเอง
ด้วยเหตุผลดังกล่าว เส้นสุริยวิถีจึงมีทั้งส่วนที่อยู่เหนือเส้นศูนย์สูตรฟ้าและส่วนที่อยู่ใต้เส้นศูนย์สูตรฟ้า และการที่จะหาเส้นศูนย์สูตรฟ้านั้น ให้สังเกตจากกลุ่มดาวจักรราศี เพราะกลุ่มดาวจักรราศีทั้ง 12 กลุ่มจะอยู่บนเส้นสุริยวิถี ทั้งนี้จะมี 6 กลุ่มที่อยู่เหนือเส้นศูนย์สูตรฟ้า คือ กลุ่มดาวมีน เมษ พฤษภ มิถุน กรกฎ และสิงห์ และอีก 6 กลุ่มที่อยู่ใต้เส้นศูนย์สูตรฟ้า คือ กลุ่มดาวกันย์ ตุล พฤศจิก ธนู มกร และกุมภ์ ดังนั้น ถ้าต้องการหาตำแหน่งเส้นสุริยวิถี ก็หาได้จากตำแหน่งของกลุ่มดาวจักรราศีนั่นเอง
http://www.vt-2004.org/Background/Infol2/vt2004-if11-fig2.jpg
*****************************
-
1336 สุริยวิถีอยู่ที่ไหน /index.php/article-earthscience/item/1336-eclipticเพิ่มในรายการโปรด