logo IPST4 IPST4
  • วีดิทัศน์
  • คลังภาพ
  • บทความ
  • โครงงาน
  • บทเรียน
  • แผนการสอน
  • E-Books
    • คู่มือครู
    • คู่มือการใช้หลักสูตร
    • ชุดสื่อ 60 พรรษา
    • หนังสือเรียน
    • Ebook อื่นๆ
  • Apps
  • เกี่ยวกับ scimath
  • ติดต่อเรา
  • สรุปข้อมูล
  • แผนผังเว็บไซต์
ลงชื่อเข้าสู่ระบบ
ลงชื่อเข้าสู่ระบบ

  • สมัครสมาชิก
  • ลืมรหัสผ่าน
  • คำถามที่พบบ่อย
  • วีดิทัศน์
  • คลังภาพ
  • บทความ
  • โครงงาน
  • บทเรียน
  • แผนการสอน
  • E-Books
    • คู่มือครู
    • คู่มือการใช้หลักสูตร
    • ชุดสื่อ 60 พรรษา
    • หนังสือเรียน
    • Ebook อื่นๆ
  • Apps
  • เกี่ยวกับ scimath
  • ติดต่อเรา
  • สรุปข้อมูล
  • แผนผังเว็บไซต์
ลงชื่อเข้าสู่ระบบ
ลงชื่อเข้าสู่ระบบ

  • สมัครสมาชิก
  • ลืมรหัสผ่าน
  • คำถามที่พบบ่อย
  • learning space
  • ระบบอบรมครู
  • ระบบการสอบออนไลน์
  • ระบบคลังความรู้
  • สสวท.
  • สำนักงานสลากกินแบ่ง
  • วีดิทัศน์
  • คลังภาพ
  • บทความ
  • โครงงาน
  • บทเรียน
  • แผนการสอน
  • E-Books
    • คู่มือครู
    • คู่มือการใช้หลักสูตร
    • ชุดสื่อ 60 พรรษา
    • E-Books อื่นๆ
  • Apps
ลงชื่อเข้าสู่ระบบ
ลงชื่อเข้าสู่ระบบ

  • คำถามที่พบบ่อย
  • สมัครสมาชิก
  • Forgot your password?
ค้นหา
    
ค้นหาบทความ
กลุ่มเป้าหมาย
ระดับชั้น
สาขาวิชา/กลุ่มสาระวิชา
การกรองเปลี่ยนแปลง โปรดคลิกที่ส่งเมื่อดำเนินการเสร็จ
เลือกหมวดหมู่
    
  • บทความทั้งหมด
  • ฟิสิกส์
  • เคมี
  • ชีววิทยา
  • คณิตศาสตร์
  • เทคโนโลยี
  • โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ
  • วิทยาศาสตร์ทั่วไป
  • สะเต็มศึกษา
  • อื่น ๆ

ความสำคัญของเห็บในสัตว์

โดย :
วรางรัตน์ เสนาสิงห์
เมื่อ :
วันอังคาร, 26 กุมภาพันธ์ 2562
Hits
18331

       เห็บ (Tick) เป็นปรสิตภายนอกที่สำคัญของสัตว์ เช่น โค กระบือ ม้า และสัตว์เลี้ยงในบ้าน ซึ่งเป็นปัญหาต่อการเลี้ยงสัตว์โดยเฉพาะอุตสาหกรรมการเลี้ยงสัตว์เศรษฐกิจ หากมีเห็บเป็นจำนวนมากจะดูดกินเลือดจนทำให้เกิดอาการเจ็บปวดหรือติดเชื้อในกระแสเลือด หรือทำให้เกิดโรคต่าง ๆ เช่น พาหะนำโรคไข้เห็บโค (Babesiosis) ซึ่งเกิดจากเชื้อปรสิตที่มีเห็บเป็นพาหะเข้าทำลายเม็ดเลือดแดง ซึ่งเชื้ออาจรุนแรงจนทำให้โคเสียชีวิตได้

9110 1

ภาพที่ 1 เห็บระยะตัวกลางวัย (Nymph)
ที่มา วรางรัตน์  เสนาสิงห์

          เห็บมีวงจรชีวิต 4 ระยะ ระยะแรกคือไข่ (Eggs) ตัวเมียจะวางไข่เพียงครั้งเดียวซึ่งจะใช้เวลาในการวางไข่ประมาณ 10 วัน ไข่ทั้งหมดจะรวมอยู่กันเป็นกอง ๆ ประมาณ 2,000 ถึง 4,000 ฟอง จากนั้นตัวอ่อน (Larva) จะมีการออกจากตัวสัตว์เลี้ยง 3 ครั้งเพื่อลอกคราบ โดยสามารถอาศัยอยู่ตามพื้นบ้าน ผนัง มุมกรงเลี้ยงสัตว์หรือโรงเลี้ยงสัตว์ ตลอดจนสนามหญ้าที่สัตว์เดินผ่านหรืออาศัย จากนั้นเห็บตัวเมียจะลงมาวางไข่นอกตัวสัตว์ ระยะไข่ใช้เวลาประมาณ 3 สัปดาห์ในการฟักออกมาเป็นตัวอ่อน ซึ่งตัวอ่อนนี้จะมีเพียง 6 ขาและเคลื่อนที่ได้ไวมาก ระยะนี้จะขึ้นไปกินเลือดบนตัวสัตว์อย่างน้อย 2 - 3 วัน เมื่ออิ่มแล้วจะหล่นจากตัวสัตว์ไปหาที่ลอกคราบกลายเป็นตัวกลางวัย (Nymph) ซึ่งมีขนาดใหญ่กว่าตัวอ่อนอย่างเห็นได้ชัดและมี 8 ขา ตัวกลางวัยนี้จะกินเลือดบนตัวสัตว์อีกครั้ง และจะหล่นลงสู่พื้นเมื่อกินอิ่มแล้วเช่นกัน จากนั้นจะลอกคราบกลายเป็นตัวเต็มวัย (Adult) และขึ้นไปบนตัวสัตว์อีกเพื่อดูดเลือดและผสมพันธุ์ต่อไป วงจรชีวิตของเห็บแต่ละชนิดจะมีระยะเวลาที่สมบูรณ์แตกต่างกันเช่น ในสุนัขจะใช้เวลาประมาณ 45-50 วัน เป็นต้น แล้วแต่อุณหภูมิและความชื้นในอากาศ เห็บสามารถแพร่พันธุ์ได้รวดเร็วมากถ้าหากผู้เลี้ยงไม่เอาใจใส่ดูแลสัตว์ที่เลี้ยงอยู่สม่ำเสมอ ปล่อยให้มีเห็บทั้งบนตัวสัตว์ กรงเลี้ยง โรงเลี้ยง หรือภายในบ้าน อาจทำให้พบเห็บในปริมาณมากและอาจส่งผลร้ายต่อสัตว์อาจถึงตายได้ หรือสัตว์อาจจะมีอาการเสียเลือดมากทำให้ผอม อ่อนเพลียหรือเกิดโรคร้ายแรง อันมีสาเหตุมาจากเห็บ

นอกจากนี้เห็บยังต้องการเนื้อเยื่อของเหลวและเลือดในการเจริญเติบโต สามารถเกาะและกินอาหารบริเวณลำตัวของโฮสต์ (Host) บางชนิดชอบเกาะบริเวณใต้ลำคอ ไหล่ และบริเวณระหว่างต้นขาหลังด้านใน ตัวเมียของเห็บดูดกินเลือดของโฮสต์นานประมาณ 7 หรือ 12 วัน ส่วนตัวผู้ของเห็บจะดูดกินเลือดโฮสต์ทีละน้อยใช้เวลาหลายวัน เห็บจะพบมากบริเวณบนลำตัว แผงคอ รักแร้ ขาหนีบ ท้อง และอวัยวะสืบพันธุ์ของสัตว์ เห็บตัวอ่อนและตัวเต็มวัยบางครั้งพบในหูของสัตว์ ในพื้นที่ที่มีอากาศร้อนชื้นจะพบเห็บระบาดตลอดปี อีกทั้งพบว่าเห็บยังเป็นพาหะนำโรคติดเชื้อในกระแสเลือดในโคนมที่เป็นชนิดเฉียบพลันทำให้ตายได้ในทันที  ชนิดรุนแรงจะทำให้สูญเสียผลผลิตเช่น ปริมาณน้ำนมลดในโคนม หรือปริมาณน้ำหนักเนื้อลดลงในโคเนื้อ และสร้างความรำคาญ  ทำให้เกิดอาการแพ้ (allergy)  ในเห็บบางชนิดยังสามารถเกาะดูดเลือดคนที่อาศัยอยู่ใกล้เคียงกับสัตว์ที่เลี้ยงได้เช่นกัน 

9110 2

ภาพที่ 2 เห็บระยะตัวเต็มวัย

ที่มา วรางรัตน์  เสนาสิงห์

 

แหล่งที่มา

จักริน  ศรีวโรทัย และคณะ.  (2551, มกราคม - กุมภาพันธ์).  การตรวจหาโรคไข้ เห็บโดยวิธี PCR ในโคนมพันธุ์ TZM.  วารสารวิจัย มข, 1 (13),   55-62.

ปราณี พาณิชย์พงษ์. วงจรชีวิตของเห็บ.  สืบค้นเมื่อ 9 ตุลาคม 2561, จาก http://region1.dld.go.th/index.php/en/2013-04-17-05-36-51/173-2013-04-17-06-42-25

อาคม  สังข์วรานนท์. 2538.  กีฏวิทยาทางการแพทย์. (พิมพ์ครั้งที่ 1).  นนทบุรี: สหมิตรพริ้นติ้ง.

หัวเรื่อง และคำสำคัญ
เห็บ, Tick, ความสำคัญ, สัตว์, เลี้ยง, เศรษฐกิจ
ประเภท
Text
ประเภท แบ่งตามผลผลิต สสวท.
บทความ
รูปแบบการนำเสนอ แบ่งตามผลผลิต สสวท.
สื่อสิ่งพิมพ์ในรูปแบบดิจิทัล
ลิขสิทธิ์
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.)
วันที่เสร็จ
วันอังคาร, 09 ตุลาคม 2561
ผู้แต่ง หรือ เจ้าของผลงาน
วรางรัตน์ เสนาสิงห์
สาขาวิชา/กลุ่มสาระวิชา
ชีววิทยา
ระดับชั้น
ม.4
ม.5
ม.6
ช่วงชั้น
ประถมศึกษาตอนปลาย
กลุ่มเป้าหมาย
ครู
นักเรียน
บุคคลทั่วไป
  • 9110 ความสำคัญของเห็บในสัตว์ /article-biology/item/9110-2018-10-18-08-53-29
    เพิ่มในรายการโปรด
  • ให้คะแนน
    Average rating
    • 1
    • 2
    • 3
    • 4
    • 5
    • Share
    • Tweet
    • Share

ค้นหาบทความ
กลุ่มเป้าหมาย
ระดับชั้น
สาขาวิชา/กลุ่มสาระวิชา
การกรองเปลี่ยนแปลง โปรดคลิกที่ส่งเมื่อดำเนินการเสร็จ
  • บทความทั้งหมด
  • ฟิสิกส์
  • เคมี
  • ชีววิทยา
  • คณิตศาสตร์
  • เทคโนโลยี
  • โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ
  • วิทยาศาสตร์ทั่วไป
  • สะเต็มศึกษา
  • อื่น ๆ
  • เกี่ยวกับ SciMath
  • ติดต่อเรา
  • สรุปข้อมูล
  • แผนผังเว็บไซต์
  • คำถามที่พบบ่อย
Scimath คลังความรู้

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) กระทรวงศึกษาธิการ เป็นหน่วยงานของรัฐที่ไม่แสวงหากำไร ได้จัดทำเว็บไซต์คลังความรู้ SciMath เพื่อส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยีทุกระดับการศึกษา โดยเน้นการศึกษาขั้นพื้นฐานเป็นหลัก หากท่านพบว่ามีข้อมูลหรือเนื้อหาใด ๆ ที่ละเมิดทรัพย์สินทางปัญญาปรากฏอยู่ในเว็บไซต์ โปรดแจ้งให้ทราบเพื่อดำเนินการแก้ปัญหาดังกล่าวโดยเร็วที่สุด

The Institute for the Promotion of Teaching Science and Technology (IPST), Ministry of Education, a non-profit organization under the Thai government, developed SciMath as a website that provides educational resources in Science, Mathematics and Technology. IPST invites visitors to use its online resources for personal, educational and other non-commercial purpose. If there are any problems, please contact us immediately.

Copyright © 2018 SCIMATH :: คลังความรู้ SciMath. Terms and Conditions. Privacy. , All Rights Reserved. 
อีเมล: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. (ให้บริการในวันและเวลาราชการเท่านั้น)