กรณีตัวอย่าง Pizzly Bear หมีชนิดใหม่ผลพวงภาวะโลกร้อนในบทความที่แล้ว เป็นกรณีศึกษาที่ทำให้เห็นความเชื่อมโยงของโรคระบาดที่เกิดจากภาวะโลกร้อนได้น่ารักน่าเอ็นดู วันนี้เราจะมาขยายข้อสงสัยในประเด็นร้อนที่ทุกคนทุกประเทศกำลังเผชิญเกี่ยวกับโรคระบาดตามมากันเลย

          ถึงแม้ว่านักวิทยาศาสตร์จะยังไม่ออกมาสรุปแน่ชัดเกี่ยวกับโรคระบาดเชื้อไวรัสโคโรนา (Covid-19) งั้นเรามาลองมองในอีกมุมหนึ่งว่าโลกที่ร้อนขึ้นเกี่ยวอะไรกับภาวะโลกร้อน

          อุณหภูมิโลกที่ร้อนขึ้นส่งผลอะไรได้บ้าง ประเด็นหนึ่งในนั้นคือชั้นดินเยือกแข็งตัวหรือเพอร์มาฟรอสต์ (permafrost) เราอาจจะเคยได้ยินว่าโลกร้อนทำให้น้ำแข็งขั้วโลกละลาย แล้วเจ้าชั้นดินเยือกแข็งนี้คืออะไร ชั้นดินเยือกแข็งเป็นบริเวณผืนดินที่ถูกปกคลุมด้วยน้ำแข็งที่ไม่ละลายมากว่าพันปีแต่แล้วชั้นบรรยากาศและโลกที่อุ่นขึ้นได้ทำให้มันละลาย อาจจะเคยได้ยินมาบ้างว่าน้ำแข็งขั้วโลกค่อยๆละลายทีละนิดตามอุณหภูมิที่เปลี่ยนแปลงไปและเจ้าชั้นดินเยือกแข็งนี้คงเป็นเช่นกันตามความคิดของนักวิทยาศาสตร์หลายท่าน แต่ความจริงไม่เป็นอย่างนั้นเพอร์มาฟอร์สละลายเร็วกว่าชั้นน้ำแข็งทั่วไปเนื่องจากเป็นชั้นดินที่ถูกทับถมมานานด้วยซากพืชซากสัตว์ทำให้มีก๊าซมีเทนถูกปลดปล่อยออกมาด้วยและก๊าซมีเทนนั้นเองที่เป็นองค์ประกอบสำคัญของก๊าซเรือนกระจกไม่เพียงเท่านั้นก๊าซมีเทนยังปล่อยพลังงานความร้อนที่ทำให้เพอร์มาฟอร์สละลายเร็วมากยิ่งขึ้นไปอีก และชั้นดินเพอร์มาฟอร์สที่ไม่เคยละลายนี้เองที่ทำหน้าที่เหมือนกล่องเก็บของหรือที่นักวิทยาศาสตร์เรียกกันว่า Pandora box ในหนังไซไฟก็ไม่ใช่เรื่องเหนือความคาดหมายเลย แผ่นน้ำแข็งและเพอร์มาฟอร์สราว20กว่าล้านตารางกิโลเมตรนั้นมีปริศนาที่ถูกฟรีสแช่แข็งอะไรบ้าง จะเกิดอะไรขึ้นเมื่อแบคทีเรียไวรัสที่ฝังอยู่ในชั้นดินแช่แข็งนั้นได้มีโอกาสออกมาสัมผัสโลกเหนือจุดเยือกแข็ง

ภาพที่ 1 ถ้ำน้ำแข็ง
ที่มา https://unsplash.com/photos/E9bh4SCScps ,Arie Wubben

          อีกประเด็นหนึ่งของภาวะโลกร้อนเมื่อมนุษย์มีจำนวนเพิ่มมากขึ้นทำให้ความต้องการบริโภคเนื้อสัตว์ พืช เพิ่มมากขึ้นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้และแน่นอนว่าเกษตรกรปศุสัตว์ต่างๆต้องขยับขยายพื้นที่เพาะปลูกเลี้ยงสัตว์ออกจากเส้นศูนย์สูตรบุกรุกพื้นที่ป่าไม้เดิม หรือแม้แต่อุณหภูมิโลกที่เพิ่มขึ้นก็ทำให้บริเวณที่ร้อนที่สุดอย่างเส้นศูนย์สูตรไม่เหมาะสมกับการเพาะปลูกพืชบางชนิดอีกเช่นกัน

          การบุกรุกพื้นที่ป่านั้นทำให้มนุษย์เราเพิ่มโอกาสสัมผัสสัตว์ในบริเวณพื้นที่ที่ไม่เคยสัมผัส โรคระบาดส่วนใหญ่นั้นเกิดจากแบคทีเรียไวรัสไวรอยด์สิ่งมีชีวิตเล็กๆนี้ไม่ใช่สัตว์พวกมันเป็นเพียงรหัสพันธุกรรมที่สามารถมิวเทชั่น (mutation) ผ่าเหล่าได้รวดเร็วกว่าสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ยกตัวอย่างเช่นตลาดค้าสัตว์ป่านั้นก็ทำหน้าที่เป็นเหมือน co working space ให้แบคทีเรียไวรัสชนิดจำเพาะของสัตว์ป่าต่างที่ต่างถิ่นได้มาเจอกันสร้างความเป็นไปได้ของการผ่าเหล่าให้พวกมันได้ทดลองปลดล็อกรหัสตัวมันเองมาสู่คน

ภาพที่ 2 Wildlife market ตลาดค้าสัตว์ป่า
ที่มา https://unsplash.com/photos/T0m1qL0Oldg ,Hassaan Malik

          นี่เป็นเพียงตัวอย่างไม่กี่ประเด็นจากอีกหลายร้อยเหตุผลแสดงให้เห็นความสอดคล้องว่าโรคระบาดที่ดูเป็นเรื่องไกลตัวนั้นใกล้ตัวเรามากกว่าที่คิด มนุษย์เราทำได้เพียงตั้งรับเมื่อเกิดโรคระบาดจริงเหรอ โรคระบาดเป็นภัยธรรมชาติที่ไม่สามารถคาดการณ์ได้จริงเหรอ เราอาจจะต้องกลับมานั่งทบทวนว่าผลกระทบที่เกิดขึ้นกับมนุษย์และสิ่งแวดล้อมนั้นล้วนเกิดจากสองมือของมนุษย์เราทั้งสิ้น

แหล่งที่มา

National Geographic.(2562 , 24 ตุลาคม) “ชั้นดินเยือกแข็งคงตัว : ระเบิดเวลาใต้แผ่นดินอาร์กติก”. สืบค้นเมื่อ 22 มิถุนายน 2563,จาก https://ngthai.com/environment/25530/arctic-permafrost/

วรรณสิงห์ ประเสริฐกุล.(2563, 21 เมษายน) “ความจริงของโควิด-19 กับ ภาวะโลกร้อน”. สืบค้นเมื่อ 6 มิถุนายน 2563, จาก https://youtu.be/aLvp_0QRVU0

กรุงเทพธุรกิจออนไลน์.(2563, 22 มิถุนายน) “ถอดบทเรียนโรงฆ่าสัตว์ต่างแดน ทำไมเป็นแหล่งแพร่โควิดชั้นดี” สืบค้นเมื่อ 22 มิถุนายน 2563, จาก https://www.bangkokbiznews.com/news/detail/886129