logo IPST4 IPST4
  • วีดิทัศน์
  • คลังภาพ
  • บทความ
  • โครงงาน
  • บทเรียน
  • แผนการสอน
  • E-Books
    • คู่มือครู
    • คู่มือการใช้หลักสูตร
    • ชุดสื่อ 60 พรรษา
    • หนังสือเรียน
    • Ebook อื่นๆ
  • Apps
  • เกี่ยวกับ scimath
  • ติดต่อเรา
  • สรุปข้อมูล
  • แผนผังเว็บไซต์
Login
Login / Register
  • สมัครสมาชิก
  • ลืมรหัสผ่าน
  • วีดิทัศน์
  • คลังภาพ
  • บทความ
  • โครงงาน
  • บทเรียน
  • แผนการสอน
  • E-Books
    • คู่มือครู
    • คู่มือการใช้หลักสูตร
    • ชุดสื่อ 60 พรรษา
    • หนังสือเรียน
    • Ebook อื่นๆ
  • Apps
  • เกี่ยวกับ scimath
  • ติดต่อเรา
  • สรุปข้อมูล
  • แผนผังเว็บไซต์
Login
Login / Register
  • สมัครสมาชิก
  • ลืมรหัสผ่าน
  • learning space
  • ระบบอบรมครู
  • ระบบการสอบออนไลน์
  • ระบบคลังความรู้
  • สสวท.
  • สำนักงานสลากกินแบ่ง
  • วีดิทัศน์
  • คลังภาพ
  • บทความ
  • โครงงาน
  • บทเรียน
  • แผนการสอน
  • E-Books
    • คู่มือครู
    • คู่มือการใช้หลักสูตร
    • ชุดสื่อ 60 พรรษา
    • หนังสือเรียน
    • E-Books อื่นๆ
  • Apps
Login
Login / Register
  • สมัครสมาชิก
  • ลืมรหัสผ่าน
ค้นหา
    

ค้นหาบทความ

กลุ่มเป้าหมาย
ระดับชั้น
สาขาวิชา/กลุ่มสาระวิชา
การกรองเปลี่ยนแปลง โปรดคลิกที่ส่งเมื่อดำเนินการเสร็จ
เลือกหมวดหมู่
    
  • บทความทั้งหมด
  • ฟิสิกส์
  • เคมี
  • ชีววิทยา
  • คณิตศาสตร์
  • เทคโนโลยี
  • โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ
  • วิทยาศาสตร์ทั่วไป
  • สะเต็มศึกษา
  • อื่น ๆ
  • หน้าแรก
  • บทความ
  • คณิตศาสตร์
  • ทำความรู้จักกับ Lesson Study

ทำความรู้จักกับ Lesson Study

โดย :
โกสุม กรีทอง
เมื่อ :
วันจันทร์, 13 กันยายน 2553
Hits
36913

ทำความรู้จักกับ Lesson Study

โกสุม  กรีทอง   นักวิชาการ สาขาคณิตศาสตร์ประถมศึกษา สสวท.


แนวปฏิบัติของ Lesson Study  อันมีกระบวนการปรับปรุงการสอนอย่างต่อเนื่อง  ถือกำเนิดขึ้นในประเทศญี่ปุ่นในศตวรรษที่ 19 โดยมีจุดมุ่งหมายคือช่วยให้ครูญี่ปุ่น ซึ่งแต่เดิมต่างคนต่างสอนได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้เทคนิคการสอนจากครูผู้สอนในประเทศตะวันตก    ปัจจุบัน Lesson Study เป็นรูปแบบของการพัฒนาครูที่ได้รับการยอมรับมากที่สุด และเป็นปัจจัยหนึ่งที่ส่งผลให้ระบบโรงเรียนประถมศึกษาในญี่ปุ่นประสบความสำเร็จในการพัฒนาการสอนในชั้นเรียน

กระบวนการของ Lesson Study โดยทั่วไปประกอบด้วย 8 ขั้นตอน ดังนี้

(1)       Problem Identification  กำหนดประเด็นที่จะสอน ขึ้นอยู่กับความต้องการของนักเรียน

(2)       Class planning วางแผนการสอน โดยเน้นที่นักเรียนและครูเป็นสำคัญ

(3)       Class implementation  นำแผนการสอนไปใช้  โดยเน้นบทเรียนที่ส่งเสริมการเรียนรู้และกระบวนการคิดของนักเรียน และแก้ไขความเข้าใจคลาดเคลื่อน

(4)       Class evaluation and review of result ประเมินผลบทเรียนว่าส่งผลต่อการเรียนรู้ของนักเรียนอย่างไร  และร่วมกันอภิปรายสะท้อนความคิด

(5)       Reconsideration of class  ปรับปรุงบทเรียนโดยอาศัยข้อมูลที่รวบรวมได้

(6)       Implementation base on reconsideration  นำแผนการสอนที่ปรับปรุงแล้วมาสอนนักเรียนกลุ่มอื่น

(7)       Evaluation and review ประเมินผลบทเรียนและร่วมกันอภิปรายสะท้อนความคิดเกี่ยวกับบทเรียน

(8)       Share result   นำผลที่ได้มาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน

กระบวนการของ Lesson Study  นำเสนอในรูปแผนภาพได้ดังนี้


Lesson Study ในประเทศญี่ปุ่น

Lesson Study มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาครูในประเทศญี่ปุ่นมาตั้งแต่ยุคเริ่มต้นของการศึกษามวลชนของญี่ปุ่นมากว่าสองร้อยปีแล้ว   เหตุผลที่ Lesson Study ได้รับความนิยมอาจเป็นเพราะ Lesson Study ทำให้ครูผู้สอนได้มีโอกาส

(1)       ทำความเข้าใจเกี่ยวกับแนวคิดทางการศึกษาที่เกี่ยวข้องกับแนวปฏิบัติในการสอน

(2)       ปรับเปลี่ยนมุมมองเกี่ยวกับการสอนและการเรียนรู้

(3)       เรียนรู้ที่จะพิจารณาแนวปฏิบัติของตนจากมุมมองของเด็ก

(4)       ได้รับการสนับสนุนช่วยเหลือจากเพื่อนครู

นอกจากนี้  ลักษณะต่อไปนี้ของ Lesson Study ทำให้ Lesson Study แตกต่างจากโปรแกรมการพัฒนาครูทั่วไป

(1)       Lesson Study  เปิดโอกาสให้ครูได้มองเห็นการสอนและการเรียนรู้ในชั้นเรียนอย่างเป็นรูปธรรม   ครูร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับการวางแผนการสอน การทำแผนการสอนไปใช้  การสังเกตการสอน และสะท้อนความคิดเกี่ยวกับแนวปฏิบัติในชั้นเรียน  การที่ได้สังเกตการสอนจริงในชั้นเรียน ทำให้ครูได้เข้าใจและเห็นภาพว่าการสอนที่ดีนั้นเป็นอย่างไร  ซึ่งจะช่วยให้นักเรียนเข้าใจในสิ่งที่ตนกำลังเรียนได้ดียิ่งขึ้น

(2)       นักเรียนเป็นหัวใจสำคัญของโปรแกรมพัฒนาครู  ซึ่งเป็นการเปิดโอกาสให้ครูได้ศึกษา วิเคราะห์การกระบวนการเรียนรู้และความเข้าใจของนักเรียนผ่านทางการสังเกตการสอนและการอภิปรายเกี่ยวกับแนวปฏิบัติในการสอน


(3)       Lesson Study นำโดยครู  Lesson Study ทำให้ครูได้มีบทบาทสำคัญในการก่อให้เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการสอนและการพัฒนาหลักสูตร

 

Lesson Study ในแง่ของการวิจัยของครู

Lesson Study  เป็นรูปแบบของการวิจัยที่เปิดโอกาสให้ครูได้เป็นตัวหลักในการศึกษาวิเคราะห์แนวปฏิบัติในการสอนในชั้นเรียนของตนเอง และเป็นผู้ที่สามารถคิดได้ด้วยตนเอง เป็นนักวิจัยการสอนและการเรียนรู้ในชั้นเรียนตลอดชีวิต   Lesson Study มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาหลักสูตร หนังสือเรียน และสื่อการเรียนรู้ในประเทศญี่ปุ่น    ผู้จัดทำหนังสือเรียนคณิตศาสตร์ของประเทศญี่ปุ่นโดยส่วนใหญ่จะจ้างครูผู้สอนที่ทำ Lesson Study มาเขียนหนังสือเรียน   นอกจากนี้ครูชาวญี่ปุ่นจำนวนไม่น้อยได้เขียนหนังสือเกี่ยวกับ Lesson Study ซึ่งจะเล่าถึงประสบการณ์ในการทำ Lesson Study และแผนการสอนที่นำไปใช้กับนักเรียน รวมถึงข้อสมมติฐานและสะท้อนความคิด/มุมมองเกี่ยวกับการสอนและการเรียนรู้ในชั้นเรียน หนังสือเหล่านี้หาซื้อได้ในร้านหนังสือชั้นนำทั่วไป   หนังสือเกี่ยวกับ Lesson Study เหล่านี้ช่วยให้ครูได้แนวคิดใหม่ ๆ สำหรับการสอนและเข้าใจเกี่ยวกับการเรียนรู้ของนักเรียน

 

Lesson Study กับการพัฒนาการสอนของครู

Lesson Study ประกอบด้วยคุณลักษณะที่นักวิจัยพบว่ามีประสิทธิภาพในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของครู  เช่น การใช้สื่อของจริงเพื่อช่วยให้นักเรียนเรียนรู้การแก้ปัญหาอย่างมีความหมาย การที่ครูได้วิพากษ์เกี่ยวกับการสอน และแลกเปลี่ยนประสบการณ์   การที่ครูได้มีเครือข่ายสนับสนุนทางวิชาการภายในโรงเรียน ในขณะเดียวกัน Lesson Study หลีกเลี่ยงลักษณะอันไม่พึงประสงค์ที่พบในโปรแกรมการพัฒนาครูทั่วไป  เช่น  เป็นการอบรมระยะสั้นไม่ต่อเนื่อง   จัดทำโดยบุคคลภายนอกองค์กร และไม่ได้ปรับให้เหมาะสมกับบริบทของชุมชนและความต้องการของครู

องค์ประกอบสำคัญของการทำ Lesson Study คือ “the research lesson”  ซึ่งกลุ่มของผู้สอนร่วมกันเตรียมแผนการสอนของบทเรียนหนึ่ง  จากนั้นนำแผนการสอนนั้นไปสอนในชั้นเรียน  โดยมีทีม Lesson Study และบุคลากรทางการศึกษาอื่น ๆ  เข้าร่วมสังเกตการสอน   หลังจากนั้น จะมีการอภิปรายหลังการสอนเพื่อวิเคราะห์การสอนบทเรียนนั้น   The research lesson จะช่วยให้ครูสนใจกระบวนการเรียนรู้ที่เกิดขึ้นในบทเรียน อีกทั้งเป็นโอกาสที่ครูจะได้รวบรวมข้อมูลจากการสอนตามแผนการสอนที่ทีม Lesson Study ได้ร่วมกันจัดทำขึ้น  ระหว่างการอภิปรายหลังการสอน ครูร่วมกันพิจารณาข้อมูลเพื่อ

(1)       ทำความเข้าใจเกี่ยวกับแนวคิดทางการศึกษาที่เกี่ยวข้องกับแนวปฏิบัติในการสอน

(2)       แบ่งปันความคิดและปรับเปลี่ยนมุมมองเกี่ยวกับการสอนและการเรียนรู้

(3)       พิจารณาการสอนจากมุมมองของนักเรียน

(4)       แลกเปลี่ยนเรียนรู้กับเพื่อนครูด้วยกัน

Lesson Study กับการสอนคณิตศาสตร์

การนำ Lesson Study มาใช้ในการสอนคณิตศาสตร์ จะมีจุดเน้นต่อไปนี้

  1. การคิดทางคณิตศาสตร์ (Mathematical Thinking) ในกระบวนการ Lesson Study ขณะที่ครูกำลังพิจารณาสื่อการเรียนรู้  หนึ่งในหัวใจสำคัญคือการคิดทางคณิตศาสตร์ของนักเรียน  ดังนั้นครูจะต้องศึกษาวิธีการตั้งคำถามที่จะช่วยส่งเสริมการคิดทางคณิตศาสตร์ของนักเรียน  นอกจากนี้ครูยังวิเคราะห์ผลของจำนวนที่เลือกใช้ในโจทย์ที่มีต่อกระบวนการคิดทางคณิตศาสตร์ของนักเรียน
  2. การแก้ปัญหา (Problem Solving) ในการสอนผ่านการแก้ปัญหา  ครูจะต้องมีความชัดเจนว่าต้องการให้นักเรียนเข้าใจอะไร และช่วยส่งเสริมให้นักเรียนพัฒนาความเข้าใจโดยต่อยอดจากสิ่งที่นักเรียนได้เรียนรู้มาแล้ว
  3. การใช้คำถามของครู (Teachers’ Questioning) การใช้คำถามของครูมีผลต่อการคิดทางคณิตศาสตร์ของนักเรียน ซึ่งจะส่งผลต่อการเรียนรู้ทางคณิตศาสตร์ของนักเรียน  ดังนั้นประเด็นหลักในการประชุมเพื่อวางแผนการสอนในกระบวนการ Lesson Study ก็คือจะตั้งคำถามอย่างไรในกิจกรรมการเรียนรู้หลักของบทเรียน   ตัวอย่างเช่น  สมมติว่า ต้องการให้นักเรียนหาพื้นที่ของรูปตัวแอล  แทนที่ครูจะสอนให้นักเรียนหาพื้นที่ของรูปที่กำหนด  ครูอาจจะพูดว่า

“เรามาช่วยกันคิดวิธีต่าง ๆ ที่เราจะคำนวณหาพื้นที่ของรูปนี้กันเถอะ”

“เรามาช่วยกันคำนวณหาพื้นที่ของรูปนี้โดยใช้ความรู้ที่ได้เรียนมาแล้วกันเถอะ”

“เรามาช่วยกันคิดว่าเราจะใช้สูตรการหาพื้นที่รูปสี่เหลี่ยมมุมฉากในการหาพื้นที่รูปนี้อย่างไร”

ครูสังเกตว่านักเรียนทำอย่างไรเมื่อครูใช้คำถามเหล่านี้  เพื่อประเมินว่าคำถามที่ใช้นั้นเหมาะสมหรือมีประสิทธิภาพหรือไม่

  1. การเขียนบนกระดาน (Board Writing) การเขียนบนกระดานเป็นส่วนสำคัญของการศึกษาคณิตศาสตร์ของประเทศญี่ปุ่น    จากการศึกษาเปรียบเทียบระหว่างญี่ปุ่นกับอเมริกาพบว่า การเขียนบนกระดานในญี่ปุ่นกับในอเมริกานั้นต่างกันอย่างชัดเจน   ในประเทศญี่ปุ่น จุดประสงค์ของการเขียนกระดานนั้นมีหลายประการ เช่น เป็นที่สำหรับให้นักเรียนได้แสดงวิธีคิด  สำหรับสรุปแนวคิดสำคัญ หรือเพื่อเป็นตัวอย่างสำหรับการเขียนลงสมุด
  2. การจดบันทึก (Note Taking) ทักษะการจดบันทึกที่ดีนั้นเป็นทักษะที่สำคัญ    ครูต้องช่วยให้นักเรียนเรียนรู้ว่าการจดบันทึกที่ดีนั้นเป็นอย่างไร   ทักษะดังกล่าวจะทำให้นักเรียนได้มีบันทึกของบทเรียนที่ได้เรียนไป และรู้ว่าได้เรียนรู้อะไรไปบ้าง
  3. การส่งเสริมให้เกิดการอภิปรายในชั้นเรียน (Facilitating a Whole-Class Discussion) การอภิปรายในชั้นเรียนถือว่าเป็นช่วงเวลาที่สำคัญที่สุดสำหรับบทเรียนที่มุ่งเน้นการแก้ปัญหา  ระหว่างการอภิปรายนักเรียนได้วิเคราะห์  เปรียบเทียบความคล้ายและความแตกต่างระหว่างแนวคิดต่าง ๆ   การร่วมกันสะท้อนความคิดจะช่วยให้นักเรียนได้สื่อสารทางคณิตศาสตร์มากขึ้นอีกทั้งช่วยพัฒนาให้เกิดความเข้าใจใหม่ ๆ ทางคณิตศาสตร์    ครูต้องวางแผนว่าจะช่วยส่งเสริมสนับสนุนการอภิปรายในชั้นเรียนอย่างไร  โดยครูจะต้องคาดการณ์ว่าวิธีการใดบ้างที่นักเรียนจะนำมาใช้ในการแก้ปัญหา  ลำดับการนำเสนอแนวคิดของนักเรียนจะเป็นอย่างไร และกลยุทธ์ใดที่ครูควรจะต้องเน้นเป็นพิเศษ

 

โครงการ Lesson Study ในประเทศไทย

โครงการ Lesson Study ในประเทศไทยเกิดขึ้นในปี พ.ศ. 2544 โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อพัฒนาการศึกษาของครู   โดยในปี พ.ศ. 2549  ศูนย์วิจัยคณิตศาสตรศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้พยายามที่จะนำ Lesson Study ไปใช้กับโรงเรียน 4 โรงเรียนในจังหวัดขอนแก่น ได้แก่  โรงเรียนคูคำพิทยาสรรพ์  โรงเรียนชุมชนบ้านชนบท  โรงเรียนบ้านบึงเนียมหนองใคร่นุ่น  โรงเรียนหนองตูมหนองงูเหลือม  โดยเริ่มจากชั้น                ป. 1 และป. 4  ก่อนจะขยายไปสู่ชั้นป. 2 และป. 5 ต่อไป   สำหรับในปีนี้ได้ขยายโครงการโดยครอบคลุม 19 โรงเรียนใน 12 จังหวัด (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ  8 จังหวัด และภาคเหนือ 4 จังหวัด)

 

จากผลการดำเนินการที่ผ่านมาพบว่า นักเรียนมีเจตคติที่ดีต่อการเรียนคณิตศาสตร์ที่ใช้วิธี Lesson Study  นักเรียนแสดงออกถึงความมีเหตุผล  ความมีทักษะในการสังเกต  ใจเย็น  การเรียนรู้ที่จะทำงานร่วมกัน และมีความมั่นใจมากขึ้นที่จะถามว่า “ทำไม”  และ “เป็นไปได้อย่างไร”

 

ที่มา :

-      Human Resources Development Working Group. Lesson  Study Overview.  Available online at url http://hrd.apec.org/index.php/Lesson_Study_Overview Assessed 22 Mar 10

-      Isoda, Masami. Lesson Study for Developing Students for/by Learning by Ourself. A lecture on February 18, 2010 in Fourth APEC - Tsukuba International Conference: Innovation of Mathematics Teaching and Learning through Lesson Study - Connection between Assessment and Subject Matter.  At Tsukuba University, Tokyo Japan.

-      Triratanasirichai, Kittichai.  How can we evaluate the achievement of lesson study? Case study on Thailand.  A presentation on February 20, 2010 in Fourth APEC - Tsukuba International Conference:Innovation of Mathematics Teaching and Learning through Lesson Study - Connection between Assessment and Subject Matter. At United Nation University, Tokyo Japan.



หัวเรื่อง และคำสำคัญ
ครู, การสอน, นักเรียน
ประเภท
Text
ประเภท แบ่งตามผลผลิต สสวท.
บทความ
รูปแบบการนำเสนอ แบ่งตามผลผลิต สสวท.
สื่อสิ่งพิมพ์ในรูปแบบดิจิทัล
วันที่เสร็จ
วันจันทร์, 13 กันยายน 2553
ผู้แต่ง หรือ เจ้าของผลงาน
ครู, การสอน, นักเรียน
สาขาวิชา/กลุ่มสาระวิชา
คณิตศาสตร์
ระดับชั้น
ม.1
ม.2
ม.3
ม.4
ม.5
ม.6
ช่วงชั้น
มัธยมศึกษาตอนต้น
มัธยมศึกษาตอนปลาย
กลุ่มเป้าหมาย
ครู
นักเรียน
บุคคลทั่วไป
  • 606 ทำความรู้จักกับ Lesson Study /article-mathematics/item/606-lesson-study
    คลิ๊กเพื่อติดตาม
    เพิ่มในรายการโปรด
  • ให้คะแนน
    คะแนนเฉลี่ย
    • 1
    • 2
    • 3
    • 4
    • 5
    • Share
    • Tweet
    • Share

คุณอาจจะสนใจ
“SHIFT” แป้นลัดมหัศจรรย์ของ GSP: ตอน อวดผลงานผ่าน www
“SHIFT” แป้นลัดมหัศจรรย์ของ GSP: ตอน อวด...
Hits ฮิต (23760)
ให้คะแนน
“SHIFT” แป้นลัดมหัศจรรย์ของ GSP: ตอน อวดผลงานผ่าน www โดย นายอลงกต ใหม่ด้วง นักวิชาการ โครงการส่งเส ...
Machine learning สำหรับการเรียนรู้
Machine learning สำหรับการเรียนรู้
Hits ฮิต (11831)
ให้คะแนน
ณ นาทีนี้คงไม่มีใครไม่เคยได้ยินคำว่า Machine Learning (ML) ซึ่งเปรียบได้กับเป็นมันสมองของ Artificia ...
การท่องเที่ยวแบบสั่งตัด จากเทคโนโลยีแค่ปลายนิ้ว
การท่องเที่ยวแบบสั่งตัด จากเทคโนโลยีแค่ป...
Hits ฮิต (11476)
ให้คะแนน
การท่องเที่ยวในปัจจุบันมีการความหลากหลายมากขึ้น ทั้งในรูปแบบการท่องเที่ยว สถานที่ท่องเที่ยว และเทรน ...

ค้นหาบทความ

กลุ่มเป้าหมาย
ระดับชั้น
สาขาวิชา/กลุ่มสาระวิชา
การกรองเปลี่ยนแปลง โปรดคลิกที่ส่งเมื่อดำเนินการเสร็จ
  • บทความทั้งหมด
  • ฟิสิกส์
  • เคมี
  • ชีววิทยา
  • คณิตศาสตร์
  • เทคโนโลยี
  • โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ
  • วิทยาศาสตร์ทั่วไป
  • สะเต็มศึกษา
  • อื่น ๆ
  • เกี่ยวกับ SciMath
  • ติดต่อเรา
  • สรุปข้อมูล
  • แผนผังเว็บไซต์
  • คำถามที่พบบ่อย
Scimath คลังความรู้

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) กระทรวงศึกษาธิการ เป็นหน่วยงานของรัฐที่ไม่แสวงหากำไร ได้จัดทำเว็บไซต์คลังความรู้ SciMath เพื่อส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยีทุกระดับการศึกษา โดยเน้นการศึกษาขั้นพื้นฐานเป็นหลัก หากท่านพบว่ามีข้อมูลหรือเนื้อหาใด ๆ ที่ละเมิดทรัพย์สินทางปัญญาปรากฏอยู่ในเว็บไซต์ โปรดแจ้งให้ทราบเพื่อดำเนินการแก้ปัญหาดังกล่าวโดยเร็วที่สุด

The Institute for the Promotion of Teaching Science and Technology (IPST), Ministry of Education, a non-profit organization under the Thai government, developed SciMath as a website that provides educational resources in Science, Mathematics and Technology. IPST invites visitors to use its online resources for personal, educational and other non-commercial purpose. If there are any problems, please contact us immediately.

Copyright © 2018 SCIMATH :: คลังความรู้ SciMath. Terms and Conditions. , All Rights Reserved. 
อีเมล: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. (ให้บริการในวันและเวลาราชการเท่านั้น)