ถ้าพูดว่า วิตามินเอช (vitamin H) หลายคนคงไม่รู้จัก แต่ถ้าพูดว่า ไบโอติน (biotin) ก็คงบอกว่าคุ้น ๆ แต่พูดว่า วิตามินบี 7 (vitamin B₇) คงร้องว่าอ๋อออกมาทันที  นอกจากนี้ยังเรียกได้อีกชื่อหนึ่งว่า โคเอนไซม์ อาร์ (Coenzyme R) สำหรับบทความนี้เราจะมาดูกันว่าสารหรือวิตามินชนิดนี้คืออะไร  มีหน้าที่และประโยชน์อย่างไรบ้าง

ภาพโครงสร้างโมเลกุลของไบโอติน
ทีมา https://pixabay.com/th , WikimediaImages

          ในที่นี้ขอเรียกวิตามินหรือสารนี้นามว่า ไบโอติน ซึ่งไบโอตินเป็นรูปแบบหนึ่งของวิตามินที่สามารถละลายได้ในน้ำ เป็นกลุ่มของวิตามินบี ที่มีสูตรทั่วไปคือ C₁₀H₁₆O₃N₂S เป็นกรดที่มีกำมะถันอยู่ด้วยในโมเลกุล มีลักษณะผลึกเป็นรูปเข็มยาว ไม่มีสี ทนแสงสว่าง ทนกรดและด่าง ทนความร้อน ถูกค้นพบเมื่อปี ค.ศ. 1930 โดย ดร.เฮเลน พาร์สันส์ (Dr.Helen Parson) โดยจากการสังเกตการเลี้ยงหนูทดลองที่เลี้ยงด้วยไข่สุกกับไข่ขาวดิบ ซึ่งพบว่าหนูทดลองที่เลี้ยงด้วยขาขาวดิบมีอาการขนร่วง น้ำหนักลด ขาเป็นอัมพาตและตายในที่สุด และถูกตั้งชื่อว่า “ไบโอติน” ในปี ค.ศ. 1936 โดยแควกึลและทอนนิช (Kogl & Tonnis) นักวิทยาศาสตร์ชาวดัทช์ ซึ่งได้ทำการแยกไบโอตินออกมาจากอาหารได้สำเร็จ อาหารที่ว่านั้นก็คือไข่แดง 

          ไบโอตินมีหน้าที่ดังต่อไปนี้

1. ควบคุมการสร้างฮอร์โมนอินซูลิน
2. ช่วยในเรื่องการเจริญเติบโตของเซลล์ การผลัดเซลล์ใหม่และการบำรุงผิวหนัง ผม เล็บ กล้ามเนื้อ และประสาท
3. ใช้ในกระบวนการลำเลียงก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในร่างกาย เช่น 
   - กระบวนการสร้างพิวรีน ซึ่งเป็นองค์ประกอบสำคัญของ DNA และ RNA
   - การเติมก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ให้แก่สารประกอบ
   - การเอาก๊าซคาร์บอนไดออกไซต์ออกจากสารประกอบ

4. ช่วยในการสังเคราะห์กรดไขมันที่ไม่อิ่มตัว
5. ช่วยให้กระบวนการเผาผลาญไขมันและกรดอะมิโน
6. จำเป็นสำหรับการสังเคราะห์เอนไซม์ในร่างกาย
7. เป็นโคเอนไซม์ในปฏิกิริยาต่าง ๆ ร่างกาย เช่น
   - ปฏิริยาดีคาร์บอกซิเลชั่น (Decarboxylation) ในการสังเคราะห์ พิวริน (Purine)
   - ปฏิกิริยาคาร์บอกซิเลชั่น (Carboxylation) ในการสร้างกรดไขมัน
   - ปฏิกิริยาดีแอมมิเนชั่น (Deamination) ในการขจัดหมู่อะมิโนออกจากทรีโอนีน เซรีน และกรดแอสพาร์ทิก

8. ช่วยในการรักษาระดับน้ำตาลในเลือด

        ดังนั้น หากร่างกายขาดไบโอตินก็จะส่งผลต่อการทำงานของร่างกายและมีผลกระทบในอวัยวะที่กล่าวไปข้างต้น เช่น อาการผมร่วง ผิวหนังอักเสบแห้งคัน ผิวคล้ำเป็นจ้ำ ชาตามร่างกาย เจ็บปวดตามกล้ามเนื้อและไม่มีแรง มีความผิดปกติในระบบทางเดินอาหารคือ คลื่นไส้อาเจียน ทานอะไรไม่ลง และอาจรุนแรงถึงขั้นอาการทางระบบประสาทและสมองคือ อาการนอนไม่หลับ ซึมเศร้า และประสาทหลอน ระบบประสาทสัมผัสผิดปกติ เป็นต้น 

        อย่างไรก็ตาม ไบโอตินเป็นสารที่สามารถสร้างขึ้นได้เองโดยธรรมชาติ โดยพบได้ในเซลล์ของร่างกาย และพบมากที่ตับและไต ร่างกายยังสามารถสร้างได้เองโดยแบคทีเรียที่อยู่ในลำไส้คือ นอร์มอลฟอร์ร่า (normal flora) ซึ่งเป็นแบคทีเรียชนิด probiotic ที่พบในลำไส้ใหญ่ ทั้งนี้หากต้องการสารชนิดนี้เพิ่มเติมก็สามารถรับได้เพิ่มจากการรับประทานอาหารที่มีอยู่ในธรรมชาติ ที่พบมากในไข่แดง เครื่องในสัตว์ เนื้อวัว ปลาเนื้อขาว น้ำมันปลา ข้าวกล้อง ข้าวโพด รำข้าวสาลี ถั่ว นม เนย  ผัก และผลไม้บางชนิด เช่น ดอกกะหล่ำ กะหล่ำปลี เห็ด แครอท เป็นต้น

       ก็ได้รู้แล้วว่าไบโอตินมีความสำคัญต่อร่างกายมากแค่ไหน อย่าลืมรับประทานอาหารที่เป็นแหล่งของไบโอตินเพื่อให้ร่างกายมีสุขภาพที่ดีและแข็งแรงไปนาน ๆ ดังข้อมูลที่มีอยู่ในตารางข้างล่างนี้กันนะ

แหล่งที่มา

Amprohealth. (2560, 8 พฤศจิกายน). ไบโอตินหรือวิตามินบี 7 (Biotin – Vitamin B7) . สืบค้นเมื่อ 28 เมษายน 2561, จาก http://amprohealth.com/nutrition/biotin-vitamin-B7/

ผศ.ดร.พิมพ์เพ็ญ พรเฉลิมพงศ์. Vitamin H (Biotin) / ไบโอติน. สืบค้นเมื่อ 28 เมษายน 2561, จาก http://www.foodnetworksolution.com/wiki/word/2224/vitamin-h-biotin

อภัย ราษฎรวิจิตร. ไบโอติน (Biotin)/วิตามินบี 7 (Vitamin B7)/วิตามินเอช (Vitamin H)/โคเอนไซม์ อาร์ (Coenzyme R) .  สืบค้นเมื่อ 28 เมษายน 2561, จาก haamor.com/th/ไบโอติน/