...สัตว์เคี้ยวเอื้อง....

สุนทร  ตรีนันทวัน

มีหลายๆคนสงสัยกันนะครับว่า สัตว์เคี้ยวเอื้อง คือสัตว์พวกไหนบ้าง  ทำไมต้องเคี้ยวเอื้อง   ระบบย่อยอาหารมีลักษณะเป็นอย่างไร   เคยแต่ได้ยินเฉพาะชื่อเท่านั้นเองว่าเคี้ยวเอื้อง

ผมจะชี้แจงเรื่องนี้ให้ทราบนะครับ   มีสัตว์อยู่บางชนิดนะครับ  เมื่อกินอาหารหรือกินหญ้าเข้าไปแล้ว   ก็จะมีการขยอกเอาหญ้าที่กินเข้าไปนั้นออกมาเคี้ยวอีกครั้งหนึ่ง  เรียกว่า  เคี้ยวเอื้อง ครับ  เช่น   วัว   ควาย  แพะ  แกะ   เป็นต้น

สัตว์เคี้ยวเอื้องพวกนี้  จะมีระบบย่อยอาหารแตกต่างไปจากคนเราและสัตว์อื่นๆครับ   คือ  สัตว์เคี้ยวเอื้องจะมีกระเพาะ    4    กระเพาะครับ  ได้แก่

กระเพาะที่  1. เรียกว่า รูเมน ( Rumen ) หรือที่เราเรียกว่า  กระเพาะผ้าขี้ริ้ว  ครับ   คนที่ชอบรับประทานต้มเครื่องในคงจะเคยเห็นนะครับ  เป็นกระเพาะส่วนแรกมีขนาดใหญ่มาก  อาหารหรือหญ้าที่กินเข้าไปจะอยู่ในกระเพาะนี้ก่อน   ภายในกระเพาะนี้ไม่มีเอนไซม์มาช่วยย่อยครับ  แต่มีจุลินทรีย์ต่างๆหลายชนิด  มาช่วยย่อยในเบื้องต้น  เช่น   ย่อยคาร์โบไฮเดรต    โปรตีน   ไขมัน  แล้วจุลินทรีย์ก็จะสะสมหรือใช้อาหารที่ย่อยแล้วเก็บไว้ภายในเซลล์ของจุลินทรีย์  เพื่อสร้างส่วนประกอบต่างๆของเซลล์จุลินทรีย์ ต่อมาหญ้าที่กินรวมทั้งจุลินทรีย์ก็จะเคลื่อนมาที่กระเพาะที่  2

กระเพาะที่  2.  เรียกว่า เรติคิวลัม ( Reticulum )    หรือที่เราเรียกว่า  กระเพาะผ้าขี้ริ้ว    จะทำหน้าที่ขยอกเอาหญ้าที่จุลินทรีย์ช่วยย่อยมาแล้วในเบื้องต้นออกมาสู่ปาก  เพื่อเคี้ยวอีกทีหนึ่ง เรียกว่า เคี้ยวเอื้อง ครับ   แล้วหญ้าที่เคี้ยวเอื้องก็จะเคลื่อนไปสู่กระเพาะที่  3  ต่อไป

กระเพาะที่  3.   เรียกว่า โอมาซัม ( Omasum )  หรือที่เราเรียกว่า   กระเพาะสามสิบกลีบ ซึ่งภายในมีลักษณะเป็นแผ่นหลืบๆซ้อนกัน   ทำหน้าที่กระจายอาหารให้เข้ากัน  แล้วอาหารก็จะเคลื่อนไปสู่กระเพาะที่  4   ต่อไปครับ

กระเพาะที่   4.   เรียกว่า อะโบมาซัม ( Abomasum )   เป็นกระเพาะแท้ เหมือนกับของคนเราหรือสัตว์อื่นที่ไม่เคี้ยวเอื้อง   อาหารหรือหญ้าที่ถูกย่อมมาก่อนแล้วตอนต้นพร้อมจุลินทรีย์  ก็จะถูกเอนไซม์ต่างๆหลายชนิดย่อยต่อไป   ต่อจากกระเพาะแท้ก็เป็นลำไส้เล็ก   ซึ่งที่ลำไส้เล็กนี้ก็จะมีการย่อยด้วยเอนไซม์อีก   อาหารที่ย่อยแล้วครั้งสุดท้ายก็จะแพร่เข้าสู้กระแสเลือดในบริเวณลำไส้เล็กนี่เอง  และถูกลำเลียงไปยังเซลล์ต่างๆทั่วร่างกาย    เหมือนกับของคนเราและสัตว์อื่นๆนั่นเอง

ถึงตอนนี้ก็คงจะทราบกันแล้วนะครับ  ว่าสัตว์เคี้ยวเอื้องมีกระเพาะอาหาร   4   กระเพาะ แต่ละกระเพาะ ก็ทำหน้าที่แตกต่างกันไป   สำหรับกระเพาะที่  4  ซึ่งเป็นกระเพาะช่วงสุดท้าย  เป็นกระเพาะแท้  มีเอนไซม์ต่างๆมาย่อยอาหารต่างๆเหมือนของคนเราและสัตว์อื่นเช่นกัน.