ผักเซียงดา...ราชินีแห่งผักพื้นบ้านภาคเหนือ
สุนทร ตรีนันทวัน
ในประเทศไทยมีพืชที่เรียกว่าผักพื้นบ้าน มากมายหลายชนิดทุกทุกภาคของประเทศ บางชนิดก็มีประจำภาคนั้น ๆ ซึ่งภาคอื่น ๆ ไม่มีหรือมีก็น้อยมาก ผักพื้นบ้านของทางภาคเหนือชนิดหนึ่ง คือ ผักเซียงดา ซึ่งชาวเหนือจะรู้จักกันอย่างดี จัดเป็นราชินีแห่งผักพื้นบ้านภาคเหนือ ก็เพราะผักชนิดนี้มีมากทั่ว ๆ ไปและมีความอร่อยด้วย
http://www.magnoliathailand.com/webboard/index.php?topic=4363.0
ผักเซียงดา มีชื่อวิทยาศาสตร์ จีมนีมา อิโนดูรัม (Gymnema inodurum Decne) คำว่าผักเซียงดา เป็นชื่อท้องถิ่นหรือชื่อพื้นเมืองของทางเหนือ มีลักษณะเป็นไม้เถาเลื้อยไปได้ไกลขึ้นอยู่กับอายุของต้นไม้ ลำต้นมีสีเขียว ทุก ๆ ส่วนของลำต้นที่อยู่เหนือดินจะมียางสีขาว ๆ ขนาดของลำต้นมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 0.5 – 5.0 เซนติเมตร ใบเป็นใบเดี่ยวมีสีเขียวเข้ม ใบมีลักษณะเป็นคลื่นเล็กน้อย ผิวใบเรียบ ปลายใบแหลม ลักษณะคล้ายกับใบชะพลู แต่มีเส้นใบน้อยกว่า ฐานใบแหลมใบมีก้านใบยาว 3.5 – 6 เซนติเมตร ใบกว้าง 9 – 11 เซนติเมตร ใบยาวประมาณ 14.5 – 18.5 เซ็นติเมตร ใบออกตรงข้อเรียงกันเป็นคู่ ๆ ตรงกันข้ามกัน
ชาวบ้านทางภาคเหนือนิยมปลูกผักเซียงดาไว้ตามริมรั้วบ้าน ในสวนครัวหรือตามค้างที่ทำไว้ให้เลื้อย เป็นพืชผักที่ปลูกง่าย มีอายุยืนทนแล้งได้ดี แตกยอดได้ตลอดปี ถ้าหากแล้งจัด ๆ จะทิ้งใบหรือใบจะร่วง และแตกยอดใหม่ได้ในฤดูฝน ขยายพันธุ์โดยการปักชำ โดยตัดส่วนเถาที่แก่พอควร ยาวประมาณ 1 ฟุต นำไปปักชำ ต่อมาก็จะเจริญเป็นต้นใหม่ต่อไป
ประโยชน์ทางอาหารของผักเซียงดา คือ ยอดอ่อน ใบอ่อน รับประทานเป็นผัก ใช้ใส่แกง เช่น แกงแค ใช้ทำแกงจืด แกงเลียง ใช้จิ้มน้ำพริก ฯลฯ ผักเซียงดา มีความเผ็ดเล็กน้อย จึงเป็นที่ชื่นชอบของประชาชนทางภาคเหนือทั่ว ๆ ไป มีให้รับประทานได้ตลอดปี ยิ่งเด็ดยอดก็จะมียอดใหม่แตกออกมาอีก โดยเฉพาะในฤดูฝนจะแตกยอดใหม่ออกไปเรื่อย ๆ ตลอดปี ข้อดีอีกอย่างหนึ่งคือ เป็นพืชผักที่ไม่มีแมลงมารบกวน ยอดผักเซียงดา สด มีรสมัน เผ็ดร้อนนิดหน่อย
จุลสารข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ได้รายงานว่าจากการวิจัยพบว่าพืชชนิดนี้มีสรรพคุณลดน้ำตาลในเลือดได้ และมีศักยภาพในการรักษาโรคเบาหวาน มีชาวญี่ปุ่นได้เข้ามาศึกษาผักเซียงดา และรวบรวมผักเซียงดาของไทย เพื่อนำไปวิเคราะห์สร้างสายพันธุ์ใหม่ที่ดีขึ้น และมีการผลิตเป็นยาชงสมุนไพรผักเซียงดา ดื่มเพื่อลดน้ำตาลในเลือด แต่อย่างไรก็ตามยังจะต้องมีการศึกษาวิจัยถึงคุณประโยชน์ของผักเซียงดาอีกต่อไป
สำนักงานคณะกรรมการ สาธารณสุขมูลฐาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข สถาบันการแพทย์แผนไทย กระทรวงสาธารณสุข ได้รายงานว่าใบของผักเซียงดา มีสารอนุมูลอิสระสูงมาก นอกจากนี้ยังมีวิตามิน เอ สูงเช่นกัน ใบผักเซียงดา 100 กรัม จะมีสารเบต้าคาโรทีน 5905 ไมโครกรัม มีวิตามิน ซี 153 มิลลิกรัม เนื่องจากผักเซียงดาของไทยมีสิ่งดี ๆ มาก จึงควรช่วยกันระมัดระวัง ในการอนุรักษ์และปกป้องพันธุกรรมของพืชผักชนิดนี้ อันเป็นทรัพยากรธรรมชาติของชาติไทยเราให้คงอยู่กับประเทศไทยตลอดไป
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) กระทรวงศึกษาธิการ เป็นหน่วยงานของรัฐที่ไม่แสวงหากำไร ได้จัดทำเว็บไซต์คลังความรู้ SciMath เพื่อส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยีทุกระดับการศึกษา โดยเน้นการศึกษาขั้นพื้นฐานเป็นหลัก หากท่านพบว่ามีข้อมูลหรือเนื้อหาใด ๆ ที่ละเมิดทรัพย์สินทางปัญญาปรากฏอยู่ในเว็บไซต์ โปรดแจ้งให้ทราบเพื่อดำเนินการแก้ปัญหาดังกล่าวโดยเร็วที่สุด
The Institute for the Promotion of Teaching Science and Technology (IPST), Ministry of Education, a non-profit organization under the Thai government, developed SciMath as a website that provides educational resources in Science, Mathematics and Technology. IPST invites visitors to use its online resources for personal, educational and other non-commercial purpose. If there are any problems, please contact us immediately.
Copyright © 2018 SCIMATH :: คลังความรู้ SciMath. Terms and Conditions. Privacy. , All Rights Reserved.
อีเมล: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. (ให้บริการในวันและเวลาราชการเท่านั้น)