156 / 284
6.1 พันธุวิศวกรรมและการโคลนยีน
จุดประสงค์การเรียนรู้
1. สืบค้นข้อมูลและอธิบายหลักการสร้างสิ่งมีชีวิตดัดแปรพันธุกรรมและการสร้างดีเอ็นเอ
รีคอมบิแนนท์
2. สืบค้นข้อมูล อภิปราย และอธิบายการโคลนยีนโดยอาศัยพลาสมิดของแบคทีเรียและเทคนิค
PCR
แนวการจัดการเรียนรู้
ครูนำ�ภาพของสิ่งมีชีวิตดัดแปรพันธุกรรมชนิดต่างๆ และแหล่งของยีนที่นำ�มาใส่ในสิ่งมีชีวิตนั้น
มาให้นักเรียนศึกษา เช่น แบคทีเรียที่สร้างอินซูลินที่ยีนควบคุมการสร้างอินซูลินได้มาจากมนุษย์
ข้าวโพด BT ที่ยีนควบคุมการสร้างสารพิษได้มาจากแบคทีเรีย
Bacillus thuringiensis
หนูเรืองแสง
ที่ยีนสร้างโปรตีนเรืองแสงได้มาจากแมงกะพรุน แล้วร่วมกันอภิปรายเพื่อสรุปว่า การสร้างสิ่งมีชีวิต
ดัดแปรพันธุกรรมสามารถทำ�ได้ทั้งในจุลินทรีย์ พืช และสัตว์ และแหล่งของยีนที่นำ�มาใช้ก็สามารถ
ได้มาจากทั้งจุลินทรีย์ พืช สัตว์ และมนุษย์
ครูชี้แจงเพิ่มเติมว่า การสร้างสิ่งมีชีวิตดัดแปรพันธุกรรมมีหลายวิธี ในบทเรียนนี้จะกล่าวถึง
เฉพาะการใช้เทคนิคพันธุวิศวกรรมสร้างดีเอ็นเอรีคอมบิแนนท์ แล้วนำ�ไปใส่ในแบคทีเรียที่เป็น
เซลล์เจ้าบ้านเพื่อให้เพิ่มจำ�นวน เรียกว่า การโคลนยีนโดยใช้พลาสมิดของแบคทีเรีย และนอกจากจะ
โคลนยีนในสิ่งมีชีวิตแล้วยังสามารถโคลนยีนในหลอดทดลองได้อีกด้วย
6.1.1 การโคลนยีนโดยใช้พลาสมิดของแบคทีเรีย
ครูนำ�เข้าสู่บทเรียนโดยสอบถามความรู้เดิมเกี่ยวกับเซลล์แบคทีเรียที่มีโครโมโซมและพลาสมิด
เป็นสารพันธุกรรมภายในเซลล์ และภาพพลาสมิดที่มียีนต้านยาปฏิชีวนะและบริเวณที่เป็น
ตำ�แหน่งตัดของเอนไซม์ตัดจำ�เพาะ จากนั้นให้นักเรียนอภิปรายโดยใช้คำ�ถามดังนี้
การโคลนยีนโดยอาศัยพลาสมิดของแบคทีเรียคืออะไรและมีขั้นตอนอย่างไร
เพราะเหตุใดจึงใช้พลาสมิดที่มียีนต้านยาปฏิชีวนะในการสร้างดีเอ็นเอรีคอมบิแนนท์
เพราะเหตุใดพลาสมิดจึงต้องมีบริเวณที่เป็นตำ�แหน่งตัดของเอนไซม์ตัดจำ�เพาะ
ครูอาจให้นักเรียนดูวีดิทัศน์เกี่ยวกับการโคลนยีนโดยใช้พลาสมิดของแบคทีเรีย และให้นักเรียน
สืบค้นจากหนังสือเรียนเพื่อร่วมกันวิเคราะห์และอภิปรายเพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า การโคลนยีนโดยใช้
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 6 | เทคโนโลยีทางดีเอ็นเอ
ชีววิทยา เล่ม 2
144