146 / 284
จากข้อมูลข้างต้น ลำ�ดับของการเกิดสารในปฏิกิริยาเป็นอย่างไร
แนวการคิด
เมื่อเติมตัวยับยั้งเอนไซม์ E
2
ทั้งสาร B และ C มีปริมาณลดลง เมื่อเทียบกับก่อนเติมตัวยับยั้ง
เอนไซม์ ดังนั้นเอนไซม์ E
2
จึงเป็นเอนไซม์ในปฏิกิริยาขั้นตอนแรกของวิถีนี้
เมื่อเติมตัวยับยั้งเอนไซม์ E
1
ปริมาณของสาร B ลดลง ส่วนสาร C มีปริมาณสะสมเพิ่มมากขึ้น
เมื่อเทียบกับก่อนเติมตัวยับยั้งเอนไซม์ ดังนั้นเอนไซม์ E
1
จึงเป็นเอนไซม์ที่เร่งปฏิกิริยาในขั้น
ตอนการเปลี่ยนแปลงของสาร C เป็นสารฺ B ซึ่งจะต้องเป็นปฏิกิริยาขั้นตอนที่สองของวิถีนี้
เมื่อเติมตัวยับยั้งเอนไซม์ E
3
ปริมาณของสาร B สะสมเพิ่มมากขึ้น ส่วนสาร C มีปริมาณเพิ่มขึ้น
จากเดิมเล็กน้อย เมื่อเทียบกับก่อนเติมตัวยับยั้งเอนไซม์ ดังนั้นเอนไซม์ E
3
จึงเป็นเอนไซม์
ในปฏิกิริยาขั้นตอนสุดท้ายของวิถีนี้
ถ้าตัวยับยั้งเอนไซม์ E
2
เป็นตัวยับยั้งแบบแข่งขัน เมื่อเพิ่มปริมาณของสาร A ซึ่งเป็น
สารตั้งต้นในวิถีนี้ จะพบว่าปริมาณของสาร D มีการเปลี่ยนแปลงอย่างไร
เนื่องจากตัวยับยั้งเอนไซม์แบบแข่งขันจะแย่งจับกับบริเวณเร่งของเอนไซม์ การเพิ่มปริมาณ
ของสารตั้งต้นจะเพิ่มโอกาสในการแย่งจับกับเอนไซม์ได้มากขึ้น จึงลดผลของการยับยั้งลง
ได้ ดังนั้นการเพิ่มปริมาณของสาร A ให้มากขึ้น จึงลดผลของตัวยับยั้งเอนไซม์ E
2
ซึ่งยับยั้ง
ในขั้นที่สาร A เปลี่ยนเป็นสาร C ได้ ทำ�ให้ปริมาณของสาร C เพิ่มขึ้น และทำ�ให้ปฏิกิริยา
ในขั้นตอนต่างๆ ในวิถีเกิดขึ้นได้ตามปกติจนส่งผลให้มีปริมาณของสารD เพิ่มมากขึ้นในที่สุด
ความเข้มข้น
B C
ความเข้มข้น
B C
ความเข้มข้น
B C
ความเข้มข้น
B C
ก่อนเติมตัวยับยั้งเอนไซม์
การทดลองชุดที่ 1
การทดลองชุดที่ 2
การทดลองชุดที่ 3
การทดลองชุดที่ 4
หลังเติมตัวยับยั้งเอนไซม์ E
1
หลังเติมตัวยับยั้งเอนไซม์ E
2
หลังเติมตัวยับยั้งเอนไซม์ E
3
A
C
B
D
E
2
E
1
E
3
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 2 | เคมีที่เป็นพื้นฐานของสิ่งมีชีวิต
ชีววิทยา เล่ม 1
134