61 / 194
จุดประสงค์การเรียนรู้
1. อธิบายบทบาทของอวัยวะหรือเนื้อเยื่อที่ทำ�หน้าที่ป้องกันและทำ�ลายเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอม
2. อธิบายและเขียนแผนผังเกี่ยวกับกลไกการต่อต้านหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมแบบไม่จำ�เพาะและ
แบบจำ�เพาะ
3. สืบค้นข้อมูล อธิบายสาเหตุ อาการ แนวทางป้องกัน และการรักษาโรคที่เกิดจากความผิดปกติ
ของระบบภูมิคุ้มกัน
4. สืบค้นข้อมูล อธิบายกลไกของภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่องที่มีสาเหตุมาจากการติดเชื้อ HIV
5. ระบุสาเหตุ และวิธีการป้องกันการติดเชื้อ HIV
แนวการจัดการเรียนรู้
2.4.1 กลไกการต่อต้านหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมแบบไม่จำ�เพาะ
ครูนำ�เข้าสู่บทเรียนโดยนำ�ภาพหรือข่าวการแพร่ระบาดของโรคที่กำ�ลังเป็นที่สนใจ เช่น โรคติดเชื้อ
ไวรัสซิก้า (ziga virus) โรคไข้เลือดออก หรือโรคไข้หวัดใหญ่ เพื่อให้นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น
เกี่ยวกับสาเหตุ และการป้องกันโรค จากนั้นครูใช้คำ�ถามเพื่อให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายดังนี้
•
เชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมเข้าสู่ร่างกายมนุษย์ได้อย่างไร เชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอมที่ก่อ
ให้เกิดอันตรายได้แก่อะไรบ้าง
•
นักเรียนเคยป่วยเป็นไข้หวัดหรือไม่ ถ้านักเรียนมีอาการป่วยควรจะปฏิบัติตนอย่างไรเพื่อ
ให้ร่างกายกลับมาเป็นปกติ
จากการอภิปรายนักเรียนควรบอกได้ว่าเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมสามารถเข้าสู่ร่างกายได้หลายทาง
เช่น ทางบาดแผลบริเวณผิวหนัง ทางช่องเปิดของร่างกาย เช่น จมูก ปาก ตา เป็นต้น หรือการสัมผัสสาร
คัดหลั่ง (เช่น น้ำ�ลาย น้ำ�มูก) การหายใจ เชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอมที่อาจก่อให้เกิดอันตรายได้แก่ ไวรัส
แบคทีเรีย พยาธิ รา เกสรดอกไม้ สารพิษ เป็นต้น สำ�หรับการปฏิบัติตนเมื่อมีอาการป่วยนักเรียนอาจตอบ
ได้หลากหลาย ขึ้นอยู่กับประสบการณ์ของนักเรียน
จากนั้นครูให้คำ�อธิบายเพิ่มเติมว่าร่างกายมีกลไกในการต่อต้านและทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมที่เข้าสู่
ร่างกาย แต่ถ้าสิ่งแปลกปลอมหรือเชื้อโรคสามารถเข้าสู่ภายในร่างกายได้ก็จะเกิดการเจ็บป่วยขึ้น แต่การ
ที่บางคนยังมีสุขภาพแข็งแรง หรือบางคนที่มีอาการป่วยแต่สามารถหายป่วยได้อย่างรวดเร็วเนื่องจาก
ร่างกายของคนนั้นมีภูมิคุ้มกัน
2.4 ระบบภูมิคุ้มกัน
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 2 | การรักษาดุลยภาพของร่างกายมนุษย์
47
วิทยาศาสตร์ชีวภาพ