58 / 194
ครูให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายถึงการเกิดความร้อนในร่างกาย โดยใช้คำ�ถามว่า
กิจกรรมต่างๆ ใน
ชีวิตประจำ�วันทำ�ให้เกิดความร้อนในร่างกายได้อย่างไร และร่างกายมีการรักษาอุณหภูมิให้คงที่
ได้อย่างไร
ซึ่งผลการอภิปรายจะนำ�ไปสู่ข้อสรุปว่าความร้อนในร่างกายเกิดจากกระบวนการสลาย
สารอาหารระดับเซลล์เพื่อให้ได้พลังงานไปใช้ในการทำ�กิจกรรมต่าง ๆ ซึ่งร่างกายจำ�เป็นต้องมีการ
รักษาอุณหภูมิให้คงที่อยู่เสมอ เพื่อเป็นการรักษาสภาพการทำ�งานของเอนไซม์ไว้ นอกจากนี้การ
เปลี่ยนแปลงอุณหภูมิของสิ่งแวดล้อมภายนอกก็ทำ�ให้ร่างกายต้องรักษาอุณหภูมิไม่ให้เปลี่ยนไปตาม
สิ่งแวดล้อมภายนอกด้วยเช่นกัน จากนั้นครูให้นักเรียนศึกษาและสืบค้นกลไกการรักษาดุลยภาพของ
อุณหภูมิในร่างกายจากรูป 2.13 กลไกการรักษาดุลยภาพของอุณหภูมิในร่างกายในหนังสือเรียน หรือ
แหล่งการเรียนรู้อื่น แล้วตอบคำ�ถามตรวจสอบความเข้าใจในหนังสือเรียน
ตรวจสอบความเข้าใจ
เหงื่อช่วยในการระบายความร้อนได้อย่างไร
การที่ผิวหนังขับเหงื่อออกมาและเกิดการระเหยจะระบายความร้อนที่บริเวณ
ผิวหนังออกไปด้วย ยิ่งร่างกายขับเหงื่อออกมามากเท่าใดก็ยิ่งช่วยลดอุณหภูมิร่างกาย
ลงได้มากด้วย แต่ก็ขึ้นอยู่กับปริมาณความชื้นในอากาศ เช่น ฤดูฝนที่อากาศมีความชื้นสูง
เหงื่อจะระเหยออกไปได้น้อย หรือในฤดูร้อนที่มีความชื้นต่ำ� เหงื่อจะระเหยได้ดีจึงระบาย
ความร้อนออกได้มากด้วย
การขับเหงื่อออกมาปริมาณมากมีผลต่อร่างกายอย่างไร
ถ้าร่างกายขับเหงื่อออกมาปริมาณมากจะทำ�ให้เกิดการสูญเสียความร้อน น้ำ�และแร่ธาตุ
บางชนิดออกมาพร้อมกับเหงื่อมากเกินไป ตัวอย่างแร่ธาต เช่น โซเดียม โพแทสเซียม
ร่างกายไม่สามารถรักษาดุลยภาพของอุณหภูมิและสารดังกล่าวได้ อาจทำ�ให้เกิด
อันตรายแก่ชีวิตได้ ถ้าไม่ได้รับการทดแทนเข้าไป
การที่ร่างกายสั่นช่วยรักษาอุณหภูมิของร่างกายได้อย่างไร
การสั่นเป็นการทำ�งานของกล้ามเนื้อโครงร่าง ทำ�ให้เกิดความร้อนขึ้น อาการสั่นนี้จะ
พบได้บ่อยเมื่ออยู่ในบริเวณที่มีอุณหภูมิต่ำ�มาก ๆ
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 2 | การรักษาดุลยภาพของร่างกายมนุษย์
44
วิทยาศาสตร์ชีวภาพ