คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ วิชาโลก ดาราศาสตร์และอวกาศ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ วิชาโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ 28 ผลการเรียนรู้ ชั้น สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม ๑๓. สร้างแบบจำ�ลองทรงกลมฟ้า สังเกต และเชื่อมโยงจุดและเส้นสำ�คัญของแบบจำ�ลอง ทรงกลมฟ้ากับท้องฟ้าจริง และอธิบายการระบุพิกัดของดาวในระบบขอบฟ้า และระบบศูนย์สูตร ๑๔. สังเกตท้องฟ้า และอธิบายเส้นทางการขึ้น การตกของดวงอาทิตย์และดาวฤกษ์ ๑๕. อธิบายเวลาสุริยคติปรากฏ โดยรวบรวมข้อมูล และเปรียบเทียบเวลาขณะที่ดวงอาทิตย์ผ่าน เมริเดียนของผู้สังเกตในแต่ละวัน - พายุสุริยะ เกิดจากการปลดปล่อยอนุภาคมีประจุพลังงานสูงจำ�นวนมหาศาล มักเกิดบ่อย ครั้งในช่วงที่มีการลุกจ้า และในช่วงที่มีจุดมืดดวงอาทิตย์จำ�นวนมาก และในบางครั้งมีการ พ่นก้อนมวลคอโรนา พายุสุริยะอาจส่งผลต่อสนามแม่เหล็กโลก จึงอาจรบกวนระบบการส่ง กระแสไฟฟ้าและการสื่อสาร รวมทั้งอาจส่งผลต่อวงจรอิเล็กทรอนิกส์ของดาวเทียม นอกจาก นั้นมักทำ�ให้เกิดปรากฏการณ์แสงเหนือ แสงใต้ที่สังเกตได้ชัดเจน - ทรงกลมฟ้า เป็นทรงกลมสมมติขนาดใหญ่ที่มีรัศมีอนันต์ มีจุดศูนย์กลางของโลกเป็น จุดศูนย์กลางของทรงกลมฟ้า มีดวงดาวและเทห์ฟ้าต่างๆปรากฏอยู่บนผิวของทรงกลมฟ้านี้ การระบุพิกัดของดวงดาวและเทห์ฟ้าต่างๆบนทรงกลมฟ้าตามระบบที่สำ�คัญ ได้แก่ - ระบบขอบฟ้า เป็นระบบที่อ้างอิงจากตำ�แหน่งผู้สังเกตบนโลกโดยระบุพิกัดเป็นมุมทิศและ มุมเงยอ้าอิงกับทิศเหนือและเส้นขอบฟ้าของผู้สังเกต - ระบบศูนย์สูตร เป็นระบบที่อ้างอิงกับเส้นศูนย์สูตรฟ้าและจุดวิษุวัต ระบุพิกัดเป็นไรต์แอส เซนชันกับและเดคลิเนชัน - โลกหมุนรอบตัวเองจากทางทิศตะวันตกไปทางทิศตะวันออก ทำ�ให้เกิดปรากฏการณ์การขึ้น การตกของดวงอาทิตย์และดวงดาวต่างในรอบวัน ซึ่งเส้นทางปรากฏของการขึ้น การตกของ ดวงอาทิตย์จะเปลี่ยนแปลงตามวันเวลาและตำ�แหน่งละติจูดของผู้สังเกต ส่วนเส้นทางปรากฏ ของการขึ้น การตกของดาวฤกษ์จะเปลี่ยนแปลงตามละติจูดของผู้สังเกต - การกำ�หนดเวลาสุริยคติจะเทียบกับดวงอาทิตย์ โดยเวลาสุริยคติ มีทั้งเวลาสุริยคติปรากฏ และเวลา สุริยคติปานกลาง - เวลาสุริยคติปรากฏ เป็นเวลาที่ได้จากการสังเกต ดวงอาทิตย์จริงที่เคลื่อนที่อยู่บนท้องฟ้า ของผู้สังเกต ช่วงเวลาระหว่างการเห็นจุดศูนย์กลางของดวงอาทิตย์ผ่านเมริเดียนครั้งแรก ถึงครั้งถัดไป เรียกว่า ๑ วัน สุริยคติปรากฏ