คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ วิชาโลก ดาราศาสตร์และอวกาศ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

ผลการเรียนรู้ 13. สร้างแบบจำ�ลองทรงกลมฟ้า สังเกต และเชื่อมโยงจุดและเส้นสำ�คัญของแบบจำ�ลองทรงกลมฟ้ากับท้องฟ้าจริง และอธิบายการระบุพิกัดของดาวในระบบขอบฟ้า และระบบศูนย์สูตร 14. สังเกตท้องฟ้า และอธิบายเส้นทางการขึ้น การตกของดวงอาทิตย์และดาวฤกษ์ 15. อธิบายเวลาสุริยคติปรากฏ โดยรวบรวมข้อมูล และเปรียบเทียบเวลาขณะที่ดวงอาทิตย์ผ่านเมริเดียนของผู้สังเกตในแต่ละวัน 16. อธิบายเวลาสุริยคติปานกลาง และการเปรียบเทียบเวลาของแต่ละเขตเวลาบนโลก การวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ด้านความรู้ 1. ระบบขอบฟ้า ระบบศูนย์สูตรและการระบุ พิกัดดาว 2. แนวการขึ้น การตกของดวงอาทิตย์และ ดวงดาว 3. เวลาสุริยคติ ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 1. การสังเกต 2. การหาความสัมพันธ์ของสเปซกับเวลา 3. การสร้างแบบจำ�ลอง ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 1. การสื่อสารสารสนเทศและการรู้เท่าทันสื่อ 2. การคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหา 3. การสร้างสรรค์และนวัตกรรม 4. ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและภาวะผู้นำ� ด้านจิตวิทยาศาสตร์ 1. การใช้วิจารณญาณ 2. ความใจกว้าง 1. นำ�เข้าสู่บทเรียน โดยปฏิบัติดังตัวอย่างต่อไปนี้ 1.1 สังเกตท้องฟ้าจริงในเวลากลางคืนหรือกลางวัน หรือสังเกตควบคู่กับ การเล่านิทานดาว พร้อมอภิปรายโดยใช้คำ�ถามต่อไปนี้ - ลักษณะของเส้นขอบฟ้าที่มองเห็นเป็นอย่างไร - ดาวแต่ละดวงที่มองเห็นอยู่ห่างจากเราเท่ากันหรือไม่ - ตำ�แหน่งของดวงดาวบนท้องฟ้ามีการเปลี่ยนแปลงหรือไม่อย่างไร - เราจะระบุตำ�แหน่งของดาวบนท้องฟ้าได้อย่างไรบ้าง 1.2 อภิปรายและสร้างแบบจำ�ลองทรงกลมฟ้าตามความเข้าใจของ นักเรียน 2. ทำ�กิจกรรมร่วมกันเป็นกลุ่ม โดยปฏิบัติดังนี้ 2.1 สืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับทรงกลมฟ้า เส้น และจุดสำ�คัญบนทรงกลมฟ้า ครู และนักเรียนร่วมกันอภิปราย พร้อมกับสาธิตและสรุปในประเด็น สำ�คัญต่อไปนี้ - ความหมายของทรงกลมฟ้า - ความสัมพันธ์ของทรงกลมฟ้ากับโลกซึ่งมีสัณฐานเป็นทรงกลม - ความหมายของเส้นและจุดอ้างอิงบนทรงกลมฟ้าดังนี้เส้นวงกลมใหญ่ (เส้นศูนย์สูตรฟ้า เส้นขอบฟ้า เส้นเมริเดียนฟ้า เส้นสุริยวิถี) เส้นวงกลมเล็ก (เส้นที่ขนานกับวงกลมใหญ่) ขั้วของทรงกลม (ขั้วฟ้าเหนือ ขั้วฟ้าใต้ จุดเหนือศรีษะ จุดใต้บาทา) จุดวิษุวัต และจุดอายัน ด้านความรู้ ระบบขอบฟ้า ระบบศูนย์สูตร การระบุพิกัดดาว แนวการขึ้น การตกของดวงอาทิตย์และดวงดาว เวลาสุริยคติ จากผลงานและการตอบคำ�ถามระหว่าง การนำ�เสนอผลงาน การร่วมอภิปรายเพื่อสรุป องค์ความรู้ และแบบฝึกหัดหรือแบบทดสอบ ด้านทักษะ 1. การสังเกต จากผลการสังเกตท้องฟ้าจริง เพื่อเชื่อมโยง กับการสร้างแบบจำ�ลอง 2. การหาความสัมพันธ์ระหว่างสเปซกับเวลา จาก การระบุพิกัดดาว และการอธิบายการขึ้นการตกของดาว 3. สร้างแบบจำ�ลอง จากการสร้างทรงกลมฟ้า 4. การสื่อสารสารสนเทศและการรู้เท่าทันสื่อ จาก การสืบค้นข้อมูล และการนำ�เสนอผลงาน 5. การคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหา จาก การวิเคราะห์เชื่อมโยงความรู้เรื่องเส้นทางการขึ้นการตก ของดวงดาวไปสู่การอธิบายกำ�หนดเวลาของคนบนโลก 6. การสร้างสรรค์และนวัตกรรม จากการออกแบบ การสร้างทรงกลมฟ้า 122