คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ วิชาเคมี ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

การวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้ 18. เขียนสมการเคมีแสดงปฏิกิริยาสะเทิน และระบุความเป็นกรด-เบสของสารละลายหลังการสะเทิน 19. เขียนปฏิกิริยาไฮโดรลิซิสของเกลือ และระบุความเป็นกรด-เบสของสารละลายเกลือ ด้านความรู้ 1. การเกิดปฏิกิริยาระหว่างกรดกับเบส ปฏิกิริยา สะเทิน และปฏิกิริยาไฮโดรลิซิส 2. การเขียนสมการเคมีแสดงปฏิกิริยาระหว่าง กรดกับเบส ปฏิกิริยาสะเทิน และปฏิกิริยา ไฮโดรลิซิส 3. ความเป็นกรด-เบสของสารละลายเกลือ ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการวิทยาศาสตร์ 1. การสังเกต ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและภาวะผู้นำ� ด้านจิตวิทยาศาสตร์ 1. ความใจกว้าง 2. การใช้วิจารณญาณ 1. นำ�เข้าสู่บทเรียนโดยยกตัวอย่างปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดกับเบส เพื่อนำ� ไปสู่การศึกษาปฏิกิริยาสะเทิน 2. สาธิตกิจกรรมหรือทำ�การทดลองเพื่อศึกษาปฏิกิริยาระหว่างกรดแก่และ เบสแก่ โดยนำ�กรดแก่และเบสแก่ที่มีความเข้มข้นเท่ากันมาทำ�ปฏิกิริยากัน แล้วให้นักเรียนสังเกตการเปลี่ยนสีของอินดิเคเตอร์ เขียนสมการเคมี เพื่ออธิบายและระบุความเป็นกรด-เบสของสารละลายเกลือที่เกิดขึ้น 3. อภิปรายผลการทดลองเพื่อลงข้อสรุปร่วมกันว่า เมื่อกรดแก่และเบสแก่ทำ� ปฏิกิริยากันได้ผลิตภัณฑ์เป็นเกลือกับน้ำ� ซึ่งน้ำ�ที่เกิดขึ้นได้จากปฏิกิริยา สะเทินระหว่างไฮโดรเนียมไอออนและไฮดรอกไซด์ไอออน โดยสารละลาย เกลือที่เกิดขึ้นนั้นมีสมบัติเป็นกลาง 4. ให้นักเรียนเขียนสมการเคมีของปฏิกิริยาเคมีระหว่างกรดแก่กับเบสแก่ กรดแก่กับเบสอ่อน เบสแก่กับกรดอ่อน และกรดอ่อนกับเบสอ่อน จากตัวอย่างที่กำ�หนดให้ 5. ใช้คำ�ถามว่า ถ้านำ�กรดแก่กับเบสอ่อน หรือเบสแก่กับกรดอ่อนมาทำ� ปฏิกิริยากัน สารละลายเกลือที่เกิดขึ้นมีสมบัติความเป็นกรด-เบสอย่างไร เพื่อเชื่อมโยงสู่ปฏิกิริยาไฮโดรลิซิส 6. ให้นักเรียนทำ�การทดลองเพื่อวัดค่า pH ของสารละลายเกลือโดยใช้ ยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์ 7. อภิปรายผลการทดลองเพื่อให้ได้ข้อสรุปเกี่ยวกับปฏิกิริยาไฮโดรลิซิสและ สมบัติความเป็นกรด-เบสของสารละลายเกลือ โดยเขียนสมการการแตกตัว ในน้ำ�ของเกลือแต่ละชนิดและปฏิกิริยาไฮโดรลิซิส 8. ให้นักเรียนระบุความเป็นกรด-เบส และเขียนสมการแสดงปฏิกิริยา ไฮโดรลิซิส จากตัวอย่างที่กำ�หนดให้ 9. อภิปรายร่วมกันเพื่อสรุปความรู้เกี่ยวกับปฏิกิริยาสะเทินและปฏิกิริยา ไฮโดรลิซิส จากนั้นให้นักเรียนทำ�แบบฝึกหัดเพื่อทบทวนความรู้ ด้านความรู้ การเกิดปฏิกิริยาระหว่างกรดกับเบส ปฏิกิริยาสะเทิน และปฏิกิริยาไฮโดรลิซิส การเขียนสมการเคมี แสดงปฏิกิริยาสะเทินและปฏิกิริยาไฮโดรลิซิส และ ความเป็นกรด-เบสของสารละลายเกลือ จากการ อภิปราย รายงานการทดลอง การทำ�แบบฝึกหัด และ การทดสอบ ด้านทักษะ 1. การสังเกต จากการสังเกตพฤติกรรมและรายงาน การทดลอง 2. ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและภาวะผู้นำ� จากการสังเกตพฤติกรรม ด้านจิตวิทยาศาสตร์ ความใจกว้างและการใช้วิจารณญาณ จากการสังเกต พฤติกรรม 149 เคมี ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5