คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ วิชาเคมี ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

การวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้ 17. คำ�นวณค่า pH ความเข้มข้นของไฮโดรเนียมไอออนหรือไฮดรอกไซด์ไอออนของสารละลายกรดและเบส ด้านความรู้ 1. ค่าคงที่การแตกตัวของน้ำ� 2. การคำ�นวณค่า pHของสารละลายกรดและเบส 3. การคำ�นวณความเข้มข้นของไฮโดรเนียมไอออน หรือไฮดรอกไซด์ไอออน ของสารละลายกรด และเบส ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการวิทยาศาสตร์ การใช้จำ�นวน ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 1. การคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหา 2. การสื่อสารสารสนเทศและการรู้เท่าทันสื่อ ด้านจิตวิทยาศาสตร์ 1. ความใจกว้าง 2. การใช้วิจารณญาณ 3. ความรอบคอบ 1. นำ�เข้าสู่บทเรียนโดยใช้คำ�ถามว่า น้ำ�สามารถนำ�ไฟฟ้าได้หรือไม่ เพราะเหตุใด เพื่อเชื่อมโยงเข้าสู่การนำ�ไฟฟ้าของน้ำ�บริสุทธิ์ 2. สาธิตหรือใช้วีดิทัศน์การทดสอบการนำ�ไฟฟ้าของน้ำ�บริสุทธิ์ จากนั้น อภิปรายร่วมกันเพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า น้ำ�บริสุทธิ์นำ�ไฟฟ้าได้น้อยมาก เนื่องจากน้ำ�บริสุทธิ์แตกตัวเป็นไอออนได้น้อยมาก แล้วเชื่อมโยงสู่ค่าคงที่ การแตกตัวของน้ำ� อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส ซึ่งสัมพันธ์กับความเข้มข้น ของไฮโดรเนียมไอออนและไฮดรอกไซด์ไอออน 3. สาธิตหรือใช้วีดิทัศน์การทดสอบการนำ�ไฟฟ้าของน้ำ�บริสุทธิ์ที่อุณหภูมิ ต่าง ๆ จากนั้นใช้คำ�ถามนำ�อภิปรายว่า เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิ ค่าคงที่การแตกตัวของน้ำ�จะเกิดการเปลี่ยนแปลงหรือไม่ และจะส่งผล ต่อค่าความเป็นกรด-เบสของน้ำ�อย่างไร เพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า เมื่ออุณหภูมิ ของน้ำ�เปลี่ยนไป ค่าคงที่การแตกตัวของน้ำ�และค่า pH จะเปลี่ยนไปด้วย แต่น้ำ�ยังมีสมบัติเป็นกลางเหมือนเดิม 4. อภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับความเข้มข้นของไฮโดรเนียมไอออนหรือไฮดรอก ไซด์ไอออนในน้ำ� เพื่อเชื่อมโยงเข้าสู่การคำ�นวณค่า pH ของน้ำ�และ สารละลายกรด-เบส 5. ให้นักเรียนคำ�นวณค่า pH ความเข้มข้นของไฮโดรเนียมไอออนหรือ ไฮดรอกไซด์ไอออนในสารละลายกรดและเบส จากตัวอย่างที่กำ�หนดให้ 6. ตรวจสอบคำ�ตอบ แก้ไข และเน้นย้ำ�เพิ่มเติม กรณีที่ความเข้มข้นของไอออน จากการแตกตัวของกรดอ่อนหรือเบสอ่อนมีค่ามาก ต้องคำ�นวณโดยการ แก้สมการกำ�ลังสองสัมบูรณ์ และในกรณีที่ความเข้มข้นของกรดและ เบสน้อยมากต้องคำ�นึงถึงไอออนที่ได้จากการแตกตัวของน้ำ�ด้วย 7. อภิปรายร่วมกันเพื่อสรุปความรู้เกี่ยวกับวิธีการคำ�นวณค่า pH ความเข้มข้น ของไฮโดรเนียมไอออนหรือไฮดรอกไซด์ไอออนของสารละลายกรด และเบส จากนั้นให้นักเรียนทำ�แบบฝึกหัดเพื่อทบทวนความรู้ ด้านความรู้ วิธีการคำ�นวณค่า pH ความเข้มข้นของไฮโดรเนียม ไอออนหรือไฮดรอกไซด์ไอออนของสารละลายกรด และเบส จากการทำ�แบบฝึกหัด และการทดสอบ ด้านทักษะ 1. การใช้จำ�นวน จากการทำ�แบบฝึกหัด 2. การคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหา และ การสื่อสารสารสนเทศและการรู้เท่าทันสื่อ จากการ อภิปราย ด้านจิตวิทยาศาสตร์ 1. ความใจกว้างและการใช้วิจารณญาณ จากการสังเกต พฤติกรรม 2. ความรอบคอบ จากการทำ�แบบฝึกหัด 148