คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ วิชาชีววิทยา ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ วิชาชีววิทยา 35 ผลการเรียนรู้ ชั้น สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม ๑๔. อธิบาย และสรุปเกี่ยวกับส่วนประกอบและหน้าที่ของน้ำ�เหลือง รวมทั้งโครงสร้างและหน้าที่ ของหลอดน้ำ�เหลือง และ ต่อมน้ำ�เหลือง ๑๕. สืบค้นข้อมูล อธิบาย และเปรียบเทียบกลไกการต่อต้านหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมแบบ ไม่จำ�เพาะและแบบจำ�เพาะ ๑๖. สืบค้นข้อมูล อธิบาย และเปรียบเทียบการสร้างภูมิคุ้มกันก่อเองและภูมิคุ้มกันรับมา ๑๗. สืบค้นข้อมูลและอธิบายเกี่ยวกับความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันที่ทำ�ให้เกิดเอดส์ ภูมิแพ้ การสร้างภูมิต้านทานต่อเนื้อเยื่อตนเอง - ขณะที่หัวใจบีบตัวสูบฉีดเลือด ทำ�ให้เกิดความดันเลือดและชีพจร สภาพการทำ�งานของ ร่างกาย อายุ และเพศของมนุษย์ เป็นปัจจัยที่มีผลต่อความดันเลือดและชีพจร - เลือดมนุษย์ประกอบด้วยเซลล์เม็ดเลือดชนิดต่าง ๆ เพลตเลต และพลาสมา ซึ่งทำ�หน้าที่ แตกต่างกัน - หมู่เลือดของมนุษย์จำ�แนกตามระบบ ABO ได้เป็น เลือดหมู่ A B AB และ O ซึ่งเรียกชื่อ ตามชนิดของแอนติเจนที่เยื่อหุ้มเซลล์เม็ดเลือดแดง และจำ�แนกตามระบบ RH ได้เป็น เลือดหมู่ RH + และ RH - การให้และรับเลือดมีหลักว่าแอนติเจนของผู้ให้ต้องไม่ตรงกับแอนติบอดีของผู้รับ และการให้และรับเลือดที่เหมาะสมที่สุดคือผู้ให้และผู้รับควรมีเลือดหมู่ตรงกัน - ของเหลวที่ซึมผ่านผนังหลอดเลือดฝอยออกมาอยู่ระหว่างเซลล์ เรียกว่า น้ำ�เหลือง ทำ�หน้าที่ หล่อเลี้ยงเซลล์ และสามารถแพร่เข้าสู่หลอดน้ำ�เหลืองฝอย ซึ่งต่อมาหลอดน้ำ�เหลืองฝอย จะรวมกันมีขนาดใหญ่ขึ้น และเปิดเข้าสู่ระบบหมุนเวียนเลือดที่หลอดเลือดเวนใกล้หัวใจ - ระบบน้ำ�เหลืองประกอบด้วย น้ำ�เหลือง หลอดน้ำ�เหลือง และต่อมน้ำ�เหลือง โดยทำ�หน้าที่ นำ�น้ำ�เหลืองกลับเข้าสู่ระบบหมุนเวียนเลือดต่อมน้ำ�เหลืองเป็นที่อยู่ของเซลล์เม็ดเลือดขาว ทำ�หน้าที่ทำ�ลายสิ่งแปลกปลอม ที่ลำ�เลียงมากับน้ำ�เหลือง - กลไกที่ร่างกายต่อต้านหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมมีอยู่ ๒ แบบ คือ แบบไม่จำ�เพาะ และ แบบจำ�เพาะ - ต่อมไขมัน ต่อมเหงื่อ ที่ผิวหนังช่วยป้องกันและยับยั้งการเจริญของจุลินทรีย์บางชนิด และ เมื่อเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมเข้าสู่ร่างกาย เซลล์เม็ดเลือดขาวชนิดนิวโทรฟิลและโมโนไซต์ จะมีการต่อต้านและทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมโดยกระบวนการฟาโกไซโทซิส ส่วนอีโอซิโนฟิล เกี่ยวข้องกับการทำ�ลายปรสิต เบโซฟิลเกี่ยวข้องกับปฏิกิริยาการแพ้ ซึ่งเป็นการต่อต้านหรือ ทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมแบบไม่จำ�เพาะ - การต่อต้านหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมแบบจำ�เพาะจะเกี่ยวข้องกับการทำ�งานของลิมโฟไซต์ ชนิดเซลล์บีและเซลล์ที