คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ วิชาชีววิทยา ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ วิชาชีววิทยา 33 ผลการเรียนรู้ ชั้น สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม ๓. อธิบายเกี่ยวกับโครงสร้าง หน้าที่ และกระบวนการย่อยอาหาร และการดูดซึมสารอาหาร ภายในระบบย่อยอาหารของมนุษย์ ๔. สืบค้นข้อมูล อธิบาย และเปรียบเทียบโครงสร้างที่ทำ�หน้าที่แลกเปลี่ยนแก๊สของฟองน้ำ� ไฮดรา พลานาเรีย ไส้เดือนดิน แมลง ปลา กบ และนก ๕. สังเกต และอธิบายโครงสร้างของปอดในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำ�นม - ไฮดราและพลานาเรียมีทางเดินอาหารแบบไม่สมบูรณ์ จะกินอาหารและขับกากอาหาร ออกทางเดียวกัน - ไส้เดือนดิน แมลง สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังส่วนใหญ่ และสัตว์มีกระดูกสันหลังจะมี ทางเดินอาหารแบบสมบูรณ์ - การย่อยอาหารของมนุษย์ประกอบด้วย การย่อยเชิงกลโดยการบดอาหารให้มีขนาดเล็กลง และการย่อยทางเคมีโดยอาศัยเอนไซม์ในทางเดินอาหาร ทำ�ให้โมเลกุลของอาหารมีขนาดเล็ก จนเซลล์สามารถดูดซึมและนำ�ไปใช้ได้ - การย่อยอาหารของมนุษย์เกิดขึ้นที่ช่องปาก กระเพาะอาหาร และลำ�ไส้เล็ก - สารอาหารที่ย่อยแล้ว วิตามินบางชนิด และธาตุอาหารจะถูกดูดซึมที่วิลลัสเข้าสู่หลอดเลือด ฝอยแล้วผ่านตับก่อนเข้าสู่หัวใจ ส่วนสารอาหารประเภทลิพิดและวิตามินที่ละลายในไขมันจะ ถูกดูดซึมเข้าสู่หลอดน้ำ�เหลืองฝอย - อาหารที่ไม่ถูกย่อยหรือย่อยไม่ได้จะเคลื่อนต่อไปยังลำ�ไส้ใหญ่ น้ำ� ธาตุอาหาร และวิตามิน บางส่วนดูดซึมเข้าสู่ผนังลำ�ไส้ใหญ่ ที่เหลือเป็นกากอาหารจะถูกกำ�จัดออกทางทวารหนัก - ไส้เดือนดินมีการแลกเปลี่ยนแก๊สผ่านเซลล์บริเวณผิวหนังที่เปียกชื้น - แมลงมีการแลกเปลี่ยนแก๊สโดยผ่านทางท่อลมซึ่งแตกแขนงเป็นท่อลมฝอย - ปลาเป็นสัตว์น้ำ�มีการแลกเปลี่ยนแก๊สที่ละลายอยู่ในน้ำ�ผ่านเหงือก - สัตว์สะเทินน้ำ�สะเทินบกใช้ปอดและผิวหนังในการแลกเปลี่ยนแก๊ส - สัตว์เลื้อยคลาน สัตว์ปีก และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำ�นมอาศัยปอดในการแลกเปลี่ยนแก๊ส