คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ วิชาชีววิทยา ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

I I  กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ วิชาชีววิทยา 2 เรียนรู้และกิจกรรมการเรียนรู้ให้เหมาะสมกับบริบทของตนเอง แต่ยัง คงเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ ตามธรรมชาติของวิทยาศาสตร์ผ่าน กระบวนการสืบเสาะหาความรู้ ภาพที่ ๑  ตัวอย่างการวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ รายละเอียดของคู่มือการใช้หลักสูตรฯ มีดังต่อไปนี้ ตัวอย่างการนำ�เสนอรายละเอียดของการวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ แนวทางการจัดการเรียนรู้ และแนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ แสดงไว้ดังภาพที่ ๑ - แนวการประเมินการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับพุทธิพิสัย ทักษะพิสัย และ เจตคติ ที่วิเคราะห์ได้จากผลการเรียนรู้ ตลอดจนแนวการประเมินทักษะ แห่งศตวรรษที่ ๒๑ การวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ด้านความรู้ 1. สมบัติที่สำ�คัญของสิ่งมีชีวิต 2. คว�มสัมพันธ์ของก�รจัดระบบในสิ่งมีชีวิต ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ก�รลงคว�มเห็นจ�กข้อมูล ทักษะแห่งศตวรรษที่21 ก�รสื่อส�รส�รสนเทศและก�รรู้เท่�ทันสื่อ ด้านจิตวิทยาศาสตร์ คว�มใจกว้�ง 1. นำ�เข้�สู่บทเรียนโดยให้นักเรียนยกตัวอย่�งหรือใช้ตัวอย่�งจริงของสิ่งต่�งๆ ทั้งมีชีวิตและไม่มีชีวิตเช่นปล�ยยอดพืชมีก�รตอบสนองเข้�ห�แสงไฮดร� มีก�รแตกหน่อเป็นต้นแล้วร่วมกันวิเคร�ะห์ว่�เพร�ะเหตุใดจึงจัดสิ่งเหล่�นั้น เป็นสิ่งมีชีวิตหรือสิ่งไม่มีชีวิต 2. ให้นักเรียนสืบค้นข้อมูล อภิปร�ยร่วมกันและนำ�เสนอสมบัติสำ�คัญของ สิ่งมีชีวิตที่ทำ�ให้สิ่งมีชีวิตดำ�รงชีวิตอยู่ได้ 3. อภิปร�ยร่วมกันเพื่อให้นักเรียนสรุปได้ว่�สิ่งมีชีวิตทุกชนิดมีลักษณะจำ�เพ�ะ ต้องก�รส�รอ�ห�รและพลังง�น มีก�รเจริญเติบโตก�รตอบสนองต่อสิ่งเร้� ก�รรักษ�ดุลยภ�พของร่�งก�ย ก�รสืบพันธุ์ ก�รปรับตัวท�งวิวัฒน�ก�ร และก�รทำ�ง�นร่วมกันขององค์ประกอบต่�งๆ 4. อธิบ�ยเพิ่มเติมเกี่ยวกับก�รจัดระบบในพืชและสัตว์ที่เริ่มจ�กหน่วยเล็ก ไปหน่วยใหญ่ 5. ร่วมกันสรุปเกี่ยวกับคว�มสัมพันธ์ของก�รจัดระบบในสิ่งมีชีวิตว่�สิ่งมีชีวิต มีก�รจัดระบบ จ�กเซลล์ เนื้อเยื่อ อวัยวะ ระบบอวัยวะ และสิ่งมีชีวิตต�ม ลำ�ดับทำ�ให้ส�ม�รถดำ�รงชีวิตอยู่ได้ ด้านความรู้ สมบัติที่สำ�คัญของสิ่งมีชีวิตและก�รจัดระบบใน สิ่งมีชีวิต จ�กก�รสืบค้นข้อมูล ก�รอภิปร�ยร่วมกัน ก�รทำ�แบบฝึกหัดและแบบทดสอบ ด้านทักษะ ก�รลงคว�มเห็นข้อมูล ก�รสื่อส�รส�รสนเทศและ ก�รรู้เท่�ทันสื่อ จ�กก�รนำ�เสนอและก�รอภิปร�ย ร่วมกัน ด้านจิตวิทยาศาสตร์ คว�มใจกว้�งจ�กก�รสังเกตพฤติกรรมในก�ร อภิปร�ยร่วมกัน 1. เข้าใจธรรมชาติของสิ่งมีชีวิตการศึกษาทางชีววิทยาและวิธีการทางวิทยาศาสตร์สารที่เป็นองค์ประกอบของสิ่งมีชีวิตปฏิกิริยาเคมีในเซลล์ ของสิ่งมีชีวิตกล้องจุลทรรศน์ โครงสร้างและหน้าที่ของเซลล์การลำาเลียงสารเข้าและออกจากเซลล์การแบ่งเซลล์และการหายใจระดับเซลล์ ผลการเรียนรู้ 1. อธิบายและสรุปสมบัติที่สำาคัญของสิ่งมีชีวิตและความสัมพันธ์ของการจัดระบบในสิ่งมีชีวิตที่ทำาให้สิ่งมีชีวิตดำารงชีวิตอยู่ได้ 95 ชีววิทยา ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 สาระชีววิทยา การวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ด้านความรู้ 1. ก�รบอกคว�มสำ�คัญของก�รระบุปัญห� คว�มสัมพันธ์ระหว่�งปัญห�สมมติฐ�นและ วิธีก�รตรวจสอบสมมติฐ�น 2. ก�รออกแบบก�รทดลองเพื่อตรวจสอบ สมมติฐ�น ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 1. ก�รสังเกต 2. ก�รวัด 3. ก�รจำ�แนกประเภท 4. ก�รจัดกระทำ�และสื่อคว�มหม�ยข้อมูล 5. ก�รลงคว�มเห็นจ�กข้อมูล 6. ก�รตั้งสมมติฐ�น 7. ก�รกำ�หนดนิย�มเชิงปฏิบัติก�ร 8. ก�รกำ�หนดและควบคุมตัวแปร 9. ก�รทดลอง(ขั้นออกแบบก�รทดลอง) ทักษะแห่งศตวรรษที่21 1. ก�รคิดอย่�งมีวิจ�รณญ�ณและก�รแก้ปัญห� 2. ก�รสื่อส�รส�รสนเทศและก�รรู้เท่�ทันสื่อ 1. นำ�เข้�สู่บทเรียนโดยให้นักเรียนศึกษ�วีดิทัศน์หรือชุดส�ธิตก�รทดลอง ท�งชีววิทย�ที่น่�สนใจเช่นก�รสล�ยน้ำ�ต�ลของยีสต์2ชุด 2. ให้นักเรียนฝึกก�รสังเกตและตั้งคำ�ถ�ม จ�กก�รทดลองที่ให้ปัจจัย บ�งประก�รแตกต่�งกัน เช่น ปริม�ณยีสต์ คว�มเข้มข้นของส�รละล�ย น้ำ�ต�ลทำ�ให้ชุดหนึ่งส�ม�รถผลิตได้ปริม�ณม�กส่วนอีกชุดส�ม�รถผลิต แก๊สค�ร์บอนไดออกไซด์ได้ในปริม�ณที่น้อยกว่� 3. อภิปร�ยร่วมกันโดยเปรียบเทียบคำ�ถ�มที่ตั้งขึ้นเพื่อให้นักเรียนเกิดแนวคิดว่� ก�รสังเกตเป็นทักษะสำ�คัญที่นำ�ไปสู่ก�รค้นพบปัญห�และส�ม�รถระบุ ปัญห�ที่ดีและเหม�ะสมได้ 4. ใช้วีดิทัศน์หรือชุดส�ธิตก�รทดลองในข้อ 1. รวมทั้งข้อมูลเพิ่มเติม ที่รวบรวมได้ เพื่อฝึกให้นักเรียนตั้งสมมติฐ�น ให้เข้�ใจคว�มหม�ยของ สมมติฐ�นและตั้งสมมติฐ�นได้สอดคล้องกับปัญห�และข้อมูลที่รวบรวมได้ ซึ่งนำ�ไปสู่ก�รออกแบบก�รทดลอง 5. ใช้ตัวอย่�งสถ�นก�รณ์หรือ ตัวอย่�งก�รออกแบบก�รทดลองต่�งๆ ที่มี ก�รควบคุมตัวแปร เพื่อให้นักเรียนร่วมกันวิเคร�ะห์ สรุปคว�มสัมพันธ์ ระหว่�งปัญห�สมมติฐ�นและวิธีก�รตรวจสอบสมมติฐ�น 6. ให้นักเรียนร่วมกันวิเคร�ะห์ตัวอย่�งข้อมูลของผลก�รทดลองต่�งๆ ที่มี ก�รควบคุมตัวแปร ซึ่งครูได้จัดเตรียมไว้ เพื่ออภิปร�ยเกี่ยวกับวิธีก�ร รวบรวมข้อมูล วิธีก�รบันทึกผลก�รทดลอง คว�มน่�เชื่อถือของข้อมูล ก�รวิเคร�ะห์และลงคว�มเห็นจ�กข้อมูลก�รใช้หลักฐ�นในก�รสนับสนุน ข้อสรุปที่ได้จ�กก�รทดลอง ด้านความรู้ 1. ก�รตั้งปัญห�คว�มสัมพันธ์ระหว่�งปัญห�สมมติฐ�น และวิธีก�รตรวจสอบสมมติฐ�นจ�กแบบฝึกหัดหรือ แบบทดสอบ 2. ก�รออกแบบก�รทดลอง และทักษะก�รสื่อส�ร จ�กก�รอภิปร�ยร่วมกันและก�รนำ�เสนอข้อมูล ด้านทักษะ ทักษะกระบวนก�รท�งวิทย�ศ�สตร์ ก�รคิดอย่�ง มีวิจ�รณญ�ณและก�รแก้ปัญห�จ�กก�รส�ธิต ก�รทดลองและก�รออกแบบก�รทดลอง ด้านจิตวิทยาศาสตร์ คว�มอย�กรู้อย�กเห็น คว�มมุ่งมั่นอดทน จ�กก�ร สังเกตพฤติกรรมในก�รตั้งคำ�ถ�มและก�รออกแบบ ก�รทดลอง 96 ผลการเรียนรู้ 2. อภิปรายและบอกความสำาคัญของการระบุปัญหาความสัมพันธ์ระหว่างปัญหาสมมติฐานและวิธีการตรวจสอบสมมติฐาน รวมทั้งออกแบบการทดลองเพื่อตรวจสอบสมมติฐาน