คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

การวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ด้านความรู้ การใช้ประโยชน์จากสารต่างๆ ที่พืชบางชนิด สร้างขึ้น ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 1. การสังเกต 2. การวัด 3. การจำ�แนกประเภท 4. การลงความเห็นจากข้อมูล 5. การตีความหมายข้อมูลและลงข้อสรุป ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 1. การสื่อสารสารสนเทศและการรู้เท่าทันสื่อ 2. การคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหา 3. ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและภาวะผู้นำ� ด้านจิตวิทยาศาสตร์ 1. ความอยากรู้อยากเห็น 2. ความเชื่อมั่นต่อหลักฐานเชิงประจักษ์ 3. การใช้วิจารณญาณ 4. ความรอบคอบ 5. ความใจกว้าง 6. การยอมรับความเห็นต่าง 7. ความซื่อสัตย์ 8. ความมุ่งมั่นอดทน 1. นำ�เข้าสู่บทเรียนเกี่ยวกับการใช้ประโยชน์จากสารต่าง ๆ ที่พืชบางชนิด สร้างขึ้น โดยนำ�ผลผลิตของพืชประเภทต่าง ๆ เช่น ตะไคร้หอม มะกรูด พริก ขมิ้น กะเพรา โหระพา มาให้นักเรียนสังเกต แล้วใช้คำ�ถามเพื่อให้ นักเรียนร่วมกันอภิปราย ดังนี้ - ผลผลิตของพืชเหล่านี้ น่าจะประกอบด้วยสารอาหารประเภทใดบ้าง และนอกจากนี้ยังพบสารอื่นๆ ที่พืชผลิตขึ้นอีกหรือไม่ สังเกตได้จาก อะไร 2. ให้นักเรียนทำ�กิจกรรมกลุ่ม ดังนี้ 2.1 เลือกศึกษาเกี่ยวกับการใช้ประโยชน์จากสารที่พืชสร้างในลักษณะ ต่าง ๆ กลุ่มละ 1 อย่างไม่ซ้ำ�กัน ดังนี้ 1) ใช้เป็นยาหรือสมุนไพรในการรักษาโรค 2) ใช้ในการไล่แมลง กำ�จัดศัตรูพืชและสัตว์ 3) ใช้ในการยับยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ 4) ใช้เป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรม 2.2 ให้นักเรียนสืบค้นข้อมูล และศึกษาเกี่ยวกับชนิดของพืชที่นำ�มาใช้ ประโยชน์ในหัวข้อที่นักเรียนเลือกในข้อ 2.1 สารในพืชที่นำ�มาใช้ ประโยชน์ และสรรพคุณหรือสมบัติของสารนั้น ๆ ประเภทของผลิตภัณฑ์ ที่ใช้ประโยชน์จากสารของพืชนั้นๆ 2.3 นำ�เสนอผลการศึกษาในรูปแบบที่หลากหลายและน่าสนใจ จากนั้น ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับการใช้ประโยชน์จากสาร ต่างๆ ที่พืชบางชนิดสร้างขึ้น เพื่อให้ได้ข้อสรุปว่าสารจากพืชที่นำ�มา ใช้ประโยชน์นอกจากสารที่ให้พลังงานแล้วยังมีสารอื่น ๆ เรียกว่า สารทุติยภูมิ (secondary metabolize) ด้านความรู้ ความรู้เกี่ยวกับเรื่องการใช้ประโยชน์จากสารต่างๆ ที่พืชบางชนิดสร้างขึ้น จากการทำ�กิจกรรม การตอบ คำ�ถาม การทำ�แบบฝึกหัดและแบบทดสอบ ด้านทักษะ 1. การสังเกต การวัด การจำ�แนกประเภท การลงความ เห็นจากข้อมูล การตีความหมายข้อมูลและลง ข้อสรุป จากการทำ�กิจกรรม การอธิบาย และการ ตอบคำ�ถาม 2. การสื่อสารสารสนเทศและการรู้เท่าทันสื่อ จากการ สืบค้นข้อมูล และการนำ�เสนอข้อมูล 3. การคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหาใน การศึกษาเกี่ยวกับการนำ�สารที่พืชสร้างไปใช้ประโยชน์ ในลักษณะต่าง ๆ 4. ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและภาวะผู้นำ�จาก การทำ�กิจกรรมกลุ่ม ด้านจิตวิทยาศาสตร์ 1. ความอยากรู้อยากเห็น และความเชื่อมั่นต่อหลักฐาน เชิงประจักษ์ จากการสืบค้นข้อมูล การตอบคำ�ถาม การอภิปราย และการทำ�กิจกรรม 2. การใช้วิจารณญาณและความรอบคอบ จากการ อภิปรายและสรุปข้อมูล ตัวชี้วัด 9. สืบค้นข้อมูล อภิปราย และยกตัวอย่างเกี่ยวกับการใช้ประโยชน์จากสารต่าง ๆ ที่พืชบางชนิดสร้างขึ้น วิทยาศาสตร์ชีวภาพ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 89