คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

การวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ด้านความรู้ กลไกการต่อต้านหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอม แบบไม่จำ�เพาะและแบบจำ�เพาะของร่างกาย ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 1. การสังเกต 2. การจำ�แนกประเภท 3. การลงความเห็นจากข้อมูล 4. การสร้างแบบจำ�ลอง ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 1. การสื่อสารสารสนเทศและการรู้เท่าทันสื่อ 2. การคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหา ด้านจิตวิทยาศาสตร์ 1. การใช้วิจารณญาณ 2. ความรอบคอบ 1. นำ�เข้าสู่บทเรียนเกี่ยวกับการต่อต้านหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมที่เข้าสู่ ร่างกาย โดยใช้ตัวอย่างคำ�ถามดังนี้ - กรณีที่นักเรียนถูกยุงกัด แมลงกัดต่อย หรือมีดบาด บริเวณผิวหนังที่ถูกกัด หรือมีดบาดนั้นมีลักษณะเป็นอย่างไร และเมื่อเวลาผ่านไปจะเกิดการ เปลี่ยนแปลงอย่างไร - บางครั้งเรามักจะเกิดอาการจามโดยไม่ทราบสาเหตุ เพราะเหตุใด 2. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปจากการอภิปรายว่าร่างกายมีผิวหนังและเยื่อบุ อวัยวะภายในที่ป้องกันเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอมไม่ให้เข้าสู่เนื้อเยื่อใน ร่างกาย 3. ครูนำ�ภาพแผลอักเสบหรือเป็นหนองมาให้นักเรียนดู และถามนักเรียนว่า - แผลอักเสบเกิดจากสาเหตุใด การเกิดสิวและการเป็นหนองจนทำ�ให้ เกิดการอักเสบของแผลเป็นการทำ�งานของระบบใดของร่างกาย 4. ให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย และกลไกการทำ�งานของระบบภูมิคุ้มกัน จากนั้นครูและนักเรียนร่วมกัน อภิปรายเกี่ยวกับกลไกการต่อต้านหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมแบบไม่จำ�เพาะ และแบบจำ�เพาะ 5. ครูนำ�ภาพเซลล์เม็ดเลือดขาว 3 ชนิดมาให้นักเรียนศึกษาและสังเกตขนาด รูปร่าง ลักษณะและโครงสร้างภายในของเซลล์ทั้ง 3 ชนิด ดังนี้ ชนิดที่ 1 ด้านความรู้ ความรู้เกี่ยวกับเรื่องกลไกการต่อต้านหรือทำ�ลาย สิ่งแปลกปลอมแบบไม่จำ�เพาะและแบบจำ�เพาะของ ร่างกายจากการเขียนแผนผังสรุป การตอบคำ�ถาม การอธิบาย การทำ�แบบฝึกหัดและแบบทดสอบ ด้านทักษะ 1. การสังเกต การจำ�แนกประเภท และการลงความเห็น จากข้อมูล จากการอธิบายและอภิปรายร่วมกัน 2. การสร้างแบบจำ�ลองจากการเขียนแผนผังสรุปเกี่ยวกับ กลไกการต่อต้านหรือทำ�ลายสิ่งแปลกปลอมแบบ ไม่จำ�เพาะและแบบจำ�เพาะของร่างกาย 3. การสื่อสารสารสนเทศและการรู้เท่าทันสื่อ การคิด อย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหา จากการสืบค้น ข้อมูล การอธิบายและการนำ�เสนอข้อมูล ด้านจิตวิทยาศาสตร์ การใช้วิจารณญาณและความรอบคอบ จากการอธิบาย และการอภิปราย ตัวชี้วัด 5. อธิบายและเขียนแผนผังเกี่ยวกับการตอบสนองของร่างกายแบบไม่จำ�เพาะและแบบจำ�เพาะต่อสิ่งแปลกปลอมของร่างกาย 84