คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

การวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ด้านความรู้ 1. ปัญหาและผลกระทบที่มีต่อทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในระดับประเทศ และระดับโลก 2. แนวทางในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 1. การสังเกต 2. การจำ�แนกประเภท 3. การจัดกระทำ�และสื่อความหมายข้อมูล 4. การลงความเห็นจากข้อมูล ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 1. การสื่อสารสารสนเทศและการรู้เท่าทันสื่อ 2. การคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหา 3. การสร้างสรรค์และนวัตกรรม 4. ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและภาวะผู้นำ� ด้านจิตวิทยาศาสตร์ 1. การใช้วิจารณญาณ 2. ความใจกว้าง 3. ความซื่อสัตย์ 1. นำ�เข้าสู่บทเรียนโดยใช้คำ�ถาม หรือสื่ออื่นๆ เพื่อกระตุ้นความสนใจของ นักเรียนเกี่ยวกับปัญหาและผลกระทบที่มีต่อทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อม ดังนี้ - นักเรียนคิดว่าในปัจจุบันท้องถิ่นของนักเรียน หรือประเทศไทย ประสบกับปัญหาทางด้านสิ่งแวดล้อมในด้านใดบ้าง และให้จัดลำ�ดับ ของความรุนแรงของปัญหาที่เกิดขึ้น 2. ทบทวนความรู้เกี่ยวกับประเภทของทรัพยากรธรรมชาติ จากนั้นให้ทำ� กิจกรรมกลุ่มโดยแบ่งนักเรียนออกเป็น 3 กลุ่มและให้นักเรียนยกตัวอย่าง ปัญหาที่เกี่ยวข้องกับทรัพยากรธรรมชาติทั้ง 3 ประเภทได้แก่ ทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้ไม่หมดสิ้น ทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้แล้วหมดไป ทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้แล้วเกิดทดแทนได้ และให้นักเรียนสืบค้นข้อมูล และอภิปรายร่วมกันตามประเด็นดังต่อไปนี้แล้วนำ�เสนอข้อมูล 2.1 ปัญหาและสาเหตุของการเกิดปัญหา 2.2 ความต้องการใช้ทรัพยากรธรรมชาติ (อาจระบุตัวเลขเป็นเชิงปริมาณ) 2.3 ผลกระทบจากการใช้ทรัพยากรธรรมชาตินั้น ๆ ที่มีต่อสิ่งมีชีวิต และสิ่งแวดล้อม 3. ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มเขียนผังมโนทัศน์สรุปความรู้ที่ได้จากการทำ�กิจกรรม ว่าปัญหาใดเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นในระดับท้องถิ่น ระดับประเทศ และระดับโลก 4. กำ�หนดหัวข้อหรือประเด็นในการศึกษาเกี่ยวกับการใช้และการอนุรักษ์ ทรัพยากรธรรมชาติเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนดังนี้ 4.1 แนวทางในการลดปริมาณการใช้ทรัพยากรธรรมชาติเพื่อการพัฒนา ที่ยั่งยืน 4.2 แนวทางในการกำ�จัดของเสียที่เป็นสาเหตุของปัญหาสิ่งแวดล้อม เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน ด้านความรู้ 1. ความรู้เกี่ยวกับการระบุถึงปัญหาที่เกี่ยวข้องกับ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในระดับประเทศ และระดับโลก จากการเขียนผังมโนทัศน์แสดงให้เห็น ภาพรวมของปัญหาและผลกระทบที่มีต่อทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม การทำ�แบบฝึกหัดและ แบบทดสอบ 2. ความรู้เรื่องแนวทางในการลดปริมาณการใช้ ทรัพยากรธรรมชาติและการกำ�จัดของเสียที่เป็น สาเหตุของปัญหาสิ่งแวดล้อม เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน จากชิ้นงานที่นักเรียนออกแบบ และการนำ�เสนอ ด้านทักษะ 1. การสังเกต การจำ�แนกประเภท การจัดกระทำ�และ สื่อความหมายข้อมูล และการลงความเห็นจากข้อมูล จากการอธิบาย การตอบคำ�ถามและการนำ�เสนอ ข้อมูล 2. การสื่อสารสารสนเทศและการรู้เท่าทันสื่อ จากการ สืบค้นข้อมูล 3. การคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหาเกี่ยวกับ การระบุและยกตัวอย่างปัญหาที่เกี่ยวข้องกับ ทรัพยากรธรรมชาติ รวมทั้งการใช้และการอนุรักษ์ ทรัพยากรธรรมชาติเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน จากการ สืบค้นข้อมูลและการอธิบาย ตัวชี้วัด 4. สืบค้นข้อมูลและอภิปรายเกี่ยวกับปัญหาและผลกระทบที่มีต่อทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในระดับประเทศและระดับโลก พร้อมทั้งนำ�เสนอแนวทาง ในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม วิทยาศาสตร์ชีวภาพ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 75