คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

การวิเคราะห์ผลการเรียนรู้ แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ด้านความรู้ 1. สาเหตุ กระบวนการเกิด และผลจากการเกิด ภูเขาไฟระเบิด แผ่นดินไหว และสึนามิ 2. แนวทางการเฝ้าระวังและปฏิบัติตนให้ ปลอดภัยจากภูเขาไฟระเบิด แผ่นดินไหว และสึนามิ ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ การหาความสัมพันธ์ของสเปซกับเวลา ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 1. การสื่อสารสารสนเทศและการรู้เท่าทันสื่อ 2. ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและภาวะผู้นำ� 3. การสร้างสรรค์และนวัตกรรม ด้านจิตวิทยาศาสตร์ 1. ความใจกว้าง 2. ความสนใจในวิทยาศาสตร์ 3. ความเห็นคุณค่าทางวิทยาศาสตร์ 1. นำ�เข้าสู่บทเรียน โดยให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับข้อมูลจากข่าว หรือกรณีศึกษาเกี่ยวกับธรณีพิบัติภัย ตัวอย่างต่อไปนี้ - การระเบิดของภูเขาไฟที่ประเทศอินโดนีเซีย ส่งผลให้มีเถ้าภูเขาไฟ อยู่ในบรรยากาศบริเวณภาคใต้ของประเทศไทยนักเรียนเชื่อ หรือไม่ อย่างไร - การเกิดแผ่นดินไหวทำ�ให้แผ่นดินเคลื่อนที่ไปจากเดิม นักเรียนเชื่อ ข้อมูลดังกล่าว หรือไม่อย่างไร - คลื่นสึนามิทำ�ให้สภาพชายฝั่งเปลี่ยนแปลงรูปร่าง นักเรียนเชื่อ ข้อมูลดังกล่าว หรือไม่อย่างไร 2. ร่วมกันทำ�กิจกรรมเป็นกลุ่ม โดยปฏิบัติดังนี้ 2.1 ปฏิบัติกิจกรรมเพื่อศึกษาหลักการทางวิทยาศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับ ภูเขาไฟระเบิด แผ่นดินไหว และสึนามิ เช่น สร้างแบบจำ�ลอง แสดงความสัมพันธ์ระหว่างความหนืดของแมกมากับความรุนแรง ของการปะทุ ตำ�แหน่งของการเกิดภูเขาไฟระเบิดและแผ่นดินไหว ที่สัมพันธ์กับแผ่นธรณี (plate) เปรียบเทียบการหักไม้อัดกับ การปลดปล่อยพลังงานขณะเกิดแผ่นดินไหว แบบจำ�ลองการเกิดสึนามิ 2.2 สืบค้นข้อมูล นำ�เสนอผลงาน และร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับภูเขาไฟ ระเบิด แผ่นดินไหว และสึนามิจากแหล่งข้อมูลที่ครูแนะนำ� ตามประเด็นตัวอย่างต่อไปนี้ ภูเขาไฟระเบิด - กระบวนการเกิด และผลที่เกิดขึ้น ด้านความรู้ สาเหตุ กระบวนการเกิด และผลจากการเกิดภูเขาไฟ ระเบิด แผ่นดินไหวและสึนามิ แนวทางการเฝ้าระวัง และปฏิบัติตนให้ปลอดภัยจากภูเขาไฟระเบิด แผ่นดินไหว และสึนามิ จากผลงานและการตอบ คำ�ถามระหว่างการนำ�เสนอ การร่วมอภิปรายเพื่อสรุป และแบบฝึกหัดหรือแบบทดสอบ ด้านทักษะ 1. การหาความสัมพันธ์ระหว่างสเปซกับสเปซ และ สเปซกับเวลา จากการอธิบายความสัมพันธ์ระหว่าง การบวนการเกิดธรณีพิบัติภัยและผลที่เกิดขึ้น 2. การสื่อสารสารสนเทศและการรู้เท่าทันสื่อ จาก การสืบค้นข้อมูล และการนำ�เสนอผลงาน 3. ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและภาวะผู้นำ� จากการแบ่งหน้าที่รับผิดชอบในการทำ�งานกลุ่ม 4. การสร้างสรรค์และนวัตกรรม จากการสร้างแบบ จำ�ลองแสดงความสัมพันธ์ระหว่างความหนืดของ แมกมากับความรุนแรงของการปะทุ ตำ�แหน่งของ การเกิดภูเขาไฟระเบิดและแผ่นดินไหวที่สัมพันธ์กับ แผ่นธรณีการปลดปล่อยพลังงานขณะเกิดแผ่นดินไหว การเกิดสึนามิ ตัวชี้วัด 4. อธิบายสาเหตุ กระบวนการเกิดภูเขาไฟระเบิด รวมทั้งสืบค้นข้อมูลพื้นที่เสี่ยงภัย ออกแบบและนำ�เสนอแนวทางการเฝ้าระวังและการปฏิบัติตนให้ปลอดภัย 5. อธิบายสาเหตุ กระบวนการเกิด ขนาดและความรุนแรง และผลจากแผ่นดินไหว รวมทั้งสืบค้นข้อมูลพื้นที่เสี่ยงภัย ออกแบบและนำ�เสนอแนวทางการเฝ้าระวัง และการปฏิบัติตนให้ปลอดภัย 6. อธิบายสาเหตุ กระบวนการเกิด และผลจากสึนามิ รวมทั้งสืบค้นข้อมูลพื้นที่เสี่ยงภัย ออกแบบและนำ�เสนอแนวทางการเฝ้าระวังและการปฏิบัติตนให้ปลอดภัย 184