คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

การวิเคราะห์ตัวชี้วัด แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินตัวชี้วัด ตัวชี้วัด 11. สืบค้นข้อมูลและอธิบายคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า ส่วนประกอบของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า และหลักการทำ�งานของอุปกรณ์บางชนิดที่อาศัยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า ด้านความรู้ 1. คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าประกอบด้วยสนามแม่เหล็ก และสนามไฟฟ้าที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา โดยสนามทั้งสองมีทิศทางตั้งฉากกัน และ ตั้งฉากกับทิศทางการเคลื่อนที่ของคลื่น 2. อุปกรณ์บางชนิดทำ�งานโดยอาศัยคลื่นแม่เหล็ก ไฟฟ้า เช่น เครื่องควบคุมระยะไกล เครื่อง ถ่ายภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ และ เครื่อง ถ่ายภาพการสั่นพ้องแม่เหล็ก ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ การหาความสัมพันธ์ของสเปซกับเวลา (การอภิปรายส่วนประกอบของคลื่น แม่เหล็ก ไฟฟ้า) ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 1. การสื่อสาร (จากการนำ�เสนอผลการสืบค้น) 2. ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและภาวะผู้นำ� (จากการร่วมกันสืบค้นและนำ�เสนอ) ด้านจิตวิทยาศาสตร์ 1. ความมีเหตุผล (จากการใช้ข้อมูลและหลักฐาน ในการอภิปรายและสรุป) 1. นำ�เข้าสู่บทเรียนและทบทวนความรู้เดิมเกี่ยวกับคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า โดยให้นักเรียนทำ�กิจกรรม เช่น ให้พิจารณาภาพแสดงอุปกรณ์หรือ กิจกรรมที่มีการใช้ ประโยชน์จากคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าแล้วให้ระบุชนิด ของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าที่เกี่ยวข้องในภาพนั้น จากนั้นตั้งคำ�ถามว่า คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้ามีส่วนประกอบอะไร จึงสามารถนำ�มาใช้ประโยชน์ ได้หลากหลายด้าน อภิปรายร่วมกัน 2. ให้ความรู้เกี่ยวกับส่วนประกอบของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า จากนั้นถาม นักเรียนว่า อุปกรณ์ต่าง ๆ ที่ทำ�งานโดยอาศัยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า เช่น เครื่องควบคุมระยะไกล เครื่องถ่ายภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ เครื่องถ่ายภาพ การสั่นพ้องแม่เหล็ก มีหลักการทำ�งานอย่างไร 3. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่มและสืบค้นเกี่ยวกับหลักการทำ�งานของเครื่องควบคุม ระยะไกล เครื่องถ่ายภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ และ เครื่องถ่ายภาพ การสั่นพ้องแม่เหล็ก จากนั้น ให้นำ�เสนอ อภิปรายร่วมกันเพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า - เครื่องควบคุมระยะไกลใช้แผงวงจรอิเล็กทรอนิกส์แปลงคำ�สั่งต่าง ๆ ให้อยู่ในรูปของการส่งรังสีอินฟราเรด หรือ คลื่นวิทยุ ไปยังเครื่องใช้ หรืออุปกรณ์ไฟฟ้า - เครื่องถ่ายภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ควบคุมให้แหล่งกำ�เนิดรังสีเอกซ์ ฉายรังสีเอกซ์ไปยังอวัยวะที่ต้องการวินิจฉัยพร้อมเคลื่อนที่ไปรอบๆ และบันทึกผลการฉายรังสีที่มุมต่าง ๆ แล้วส่งข้อมูลไปยังคอมพิวเตอร์ สำ�หรับการประมวลผลและสร้างภาพ 3 มิติ - เครื่องถ่ายภาพการสั่นพ้องแม่เหล็กสร้างสนามแม่เหล็กความเข้มสูง รอบ ๆ อวัยวะที่ต้องการวินิจฉัย ส่งผลให้นิวเคลียสของไฮโดรเจน ในน้ำ�และไขมันมีการเรียงตัวกันตามสนามแม่เหล็ก จากนั้น จะมีการส่งและหยุดส่งคลื่นวิทยุที่มีความถี่สั่นพ้องกับนิวเคลียส ด้านความรู้ 1. ส่วนประกอบของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า จากคำ�ถาม ตรวจสอบความเข้าใจระหว่างเรียน การสรุป คำ�ถาม ท้ายบทและแบบทดสอบ 2. หลักการทำ�งานของเครื่องควบคุมระยะไกล เครื่องถ่ายภาพเอกซเรย์ และเครื่องถ่ายภาพ การสั่นพ้องแม่เหล็ก จากการนำ�เสนอ คำ�ถามท้ายบท และแบบทดสอบ ด้านทักษะ 1. การหาความสัมพันธ์ของสเปซกับเวลา จากคำ�ถาม ตรวจสอบความเข้าใจระหว่างเรียน คำ�ถามท้ายบท และแบบทดสอบ 2. การสื่อสาร จากการนำ�เสนอผลการทำ�กิจกรรม 3. ความร่วมมือ การทำ�งานเป็นทีมและภาวะผู้นำ� จากการร่วมกันสืบค้นข้อมูลและนำ�เสนอ ด้านจิตวิทยาศาสตร์ ความมีเหตุผลและการเห็นคุณค่าทางวิทยาศาสตร์ จากการอภิปรายร่วมกัน การสรุป และการตอบ คำ�ถาม 162