คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

วิทยาศาสตร์กายภาพ (ฟิสิกส์) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 การวิเคราะห์ตัวชี้วัด แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินตัวชี้วัด ตัวชี้วัด 5. สังเกตและอธิบายการสะท้อน การหักเห การเลี้ยวเบน และการรวมคลื่นของคลื่นเสียง ด้านความรู้ คลื่นเสียงมีการสะท้อน การหักเห การเลี้ยวเบน และการรวมคลื่น เช่นเดียวกับคลื่นอื่นๆ ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 1. การสังเกต (การสะท้อน การหักเห การเลี้ยวเบน และการรวมคลื่นของคลื่นเสียงจากการ ทำ�กิจกรรม) 2. การลงความเห็นจากข้อมูล (จากการอภิปราย ผลการสังเกต) ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 การคิดอย่างมีวิจารณญาณ (จากการอภิปราย และลงข้อสรุปเกี่ยวกับการสะท้อน หักเห เลี้ยวเบน และการรวมคลื่นของคลื่นเสียง) ด้านจิตวิทยาศาสตร์ 1. ความอยากรู้อยากเห็น (จากความกระตือ รือร้นในการมีส่วนร่วมในการอภิปราย) 2. ความมีเหตุผล (จากการใช้หลักฐานและ เหตุผลในการอภิปรายและสรุป) 1. นำ�เข้าสู่บทเรียนโดยอภิปรายร่วมกันเพื่อทบทวนเกี่ยวกับการสะท้อน การหักเห การเลี้ยวเบนและการรวมคลื่นของคลื่นกล เช่น คลื่นผิวน้ำ� หรือ คลื่นในเส้นเชือก จากนั้นตั้งคำ�ถามว่า เสียงซึ่งเป็นคลื่นกลจะมีการสะท้อน การหักเห การเลี้ยวเบน และการรวมคลื่นได้หรือไม่ อย่างไร อภิปรายร่วมกัน 2. สาธิตกิจกรรมเกี่ยวกับการสะท้อนของคลื่นเสียง เช่น นำ�สิ่งกีดขวาง ผิวเรียบแข็งมาวางหน้าแหล่งกำ�เนิดเสียง ให้ห่างจากแหล่งกำ�เนิดเสียง เล็กน้อย ให้นักเรียนยืนหลังแหล่งกำ�เนิดเสียงและสังเกตเสียงที่ได้ยิน จากนั้น นำ�สิ่งกีดขวางออกโดยให้แหล่งกำ�เนิดเสียงยังอยู่ที่เดิม และให้ นักเรียนสังเกตเสียงที่ได้ยินและเปรียบเทียบกับเสียงที่ได้ยินในกรณีที่มี สิ่งกีดขวาง อภิปรายร่วมกันเพื่อลงข้อสรุปเกี่ยวกับการสะท้อนของคลื่น เสียงเมื่อตกกระทบสิ่งกีดขวาง 3. ตั้งคำ�ถามเกี่ยวกับปรากฏการณ์การหักเหของเสียง เช่น นักเรียนเคยเห็น ฟ้าแลบแต่ไม่ได้ยินเสียงฟ้าร้องหรือไม่ คิดว่าเป็นเพราะเหตุใด จากนั้นร่วมกัน อภิปรายเกี่ยวกับการเคลื่อนที่ของเสียงผ่านอากาศที่ระดับความสูงต่าง ๆ เหนือพื้นดิน จนได้ข้อสรุปเกี่ยวกับการหักเหของเสียงที่ทำ�ให้บางครั้ง เราเห็นฟ้าแลบแต่ไม่ได้ยินเสียงฟ้าร้อง 4. สาธิตกิจกรรมเกี่ยวกับการเลี้ยวเบนของคลื่นเสียง เช่น วางแหล่งกำ�เนิดเสียง ไว้ในห้องเรียน ห่างจากประตูที่เปิดอยู่ จากนั้น ให้นักเรียนฟังเสียงจาก แหล่งกำ�เนิดเสียงจากภายนอกห้องเรียนที่ตำ�แหน่งต่าง ๆ ที่มองไม่เห็น แหล่งกำ�เนิดเสียง แล้วอภิปรายร่วมกันจนได้ข้อสรุปเกี่ยวกับการเลี้ยวเบน ของเสียงเมื่อเสียงเคลื่อนที่ไปตกกระทบขอบสิ่งกีดขวาง 5. สาธิตกิจกรรมเกี่ยวกับการรวมคลื่นของคลื่นเสียง เช่น นำ�ลำ�โพงที่เหมือนกัน สองตัววางห่างกัน และให้ลำ�โพงทั้งสองต่อเข้ากับแหล่งกำ�เนิดเสียงที่ให้ เสียงความถี่คงที่ค่าใดค่าหนึ่ง จากนั้นให้นักเรียนเดินช้าๆ ผ่านหน้าลำ�โพง ด้านความรู้ การสะท้อน การหักเห การเลี้ยวเบน และการรวคลื่น ของคลื่นเสียง จากคำ�ถามตรวจสอบความเข้าใจ ระหว่างเรียน การสรุป คำ�ถามท้ายบท และแบบ ทดสอบ ด้านทักษะ การสังเกต การคิดอย่างมีวิจารณญาณ และการลง ความเห็นจากข้อมูล จากการอภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับ ผลการสังเกต ด้านจิตวิทยาศาสตร์ ความอยากรู้อยากเห็นและความมีเหตุผล จากการ อภิปรายร่วมกันและการสรุป 151