คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

วิทยาศาสตร์กายภาพ (ฟิสิกส์) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 การวิเคราะห์ตัวชี้วัด แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินตัวชี้วัด ตัวชี้วัด 3. สังเกตและอธิบายการสะท้อน การหักเห การเลี้ยวเบน และการรวมคลื่น ด้านความรู้ 1. เมื่อคลื่นเคลื่อนที่ไปตกกระทบสิ่งกีดขวาง จะเกิดการสะท้อน 2. เมื่อคลื่นเคลื่อนที่เข้าไปในตัวกลางต่างกัน จะเกิดการหักเห 3. เมื่อคลื่นเคลื่อนที่ไปตกกระทบขอบสิ่งกีดขวาง จะเกิดการเลี้ยวเบน 4. เมื่อคลื่นสองขบวนเคลื่อนที่มาพบกัน จะเกิด การรวมคลื่น ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 1. การสังเกต (การสะท้อน การหักเห การเลี้ยวเบน และการรวมคลื่นจากการสาธิตหรือวีดิทัศน์) 2. การลงความเห็นจากข้อมูล (จากการอภิปราย เกี่ยวกับผลที่ได้จากการสังเกตการสะท้อน การหักเห การเลี้ยวเบน และการรวมคลื่น ของคลื่น) ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 - ด้านจิตวิทยาศาสตร์ ความมีเหตุผล 1. นำ�เข้าสู่บทเรียนโดยให้นักเรียนยกตัวอย่างคลื่นชนิดต่างๆ ในชีวิตประจำ�วัน ต่อจากนั้น ให้นักเรียนอภิปรายร่วมกันเพื่อทบทวนเกี่ยวกับคลื่นกล ส่วนประกอบของคลื่นและประเภทของคลื่นกล 2. ตั้งคำ�ถามว่า เมื่อคลื่นกล เช่น คลื่นน้ำ� เคลื่อนที่ไปในตัวกลางแล้วพบ สิ่งกีดขวาง ขอบสิ่งกีดขวาง หรือ พบกับคลื่นน้ำ�อีกขบวนหนึ่ง จะแสดง พฤติกรรมอย่างไร อภิปรายร่วมกัน 3. สาธิตการสะท้อนของคลื่น เช่น สะบัดขดลวดสปริงที่วางบนพื้นสองครั้ง ครั้งแรกให้ปลายขดลวดด้านที่ไม่ได้จับตรึงไว้กับผนัง ครั้งที่สองให้ปลาย ขดลวดด้านที่ไม่ได้จับสะบัดได้อิสระ ให้นักเรียนสังเกตลักษณะการสะท้อน ของคลื่นจากการสะบัดทั้งสองกรณี อภิปรายร่วมกันและนำ�เสนอ 4. สาธิตกิจกรรมหรือให้นักเรียนชมวีดิทัศน์เกี่ยวกับการสะท้อนของคลื่น เช่น การใช้ชุดถาดคลื่นแสดงให้เห็นการเคลื่อนที่ของคลื่นผิวน้ำ�หน้าตรง ไปกระทบตัวกั้นหน้าตรงที่ขนานกัน และที่ทำ�มุมต่าง ๆ ให้นักเรียนสังเกต จากนั้นร่วมกันอภิปราย เพื่อลงข้อสรุปเกี่ยวกับการสะท้อนของคลื่น 5. สาธิตกิจกรรมหรือให้นักเรียนชมวีดิทัศน์เกี่ยวกับการหักเหของคลื่น เช่น การใช้ชุดถาดคลื่นแสดงให้เห็นการเคลื่อนที่ของคลื่นผิวน้ำ�หน้าตรงผ่าน บริเวณรอยต่อระหว่างเขตน้ำ�ลึกและเขตน้ำ�ตื้น โดยให้หน้าคลื่นตกกระทบ ในแนวขนาน และทำ�มุมต่างๆ กับรอยต่อระหว่างเขตน้ำ�ลึกและเขตน้ำ�ตื้น ให้นักเรียนสังเกตแล้วอภิปรายร่วมกัน เพื่อลงข้อสรุปเกี่ยวกับการหักเห ของคลื่น 6. สาธิตกิจกรรมหรือให้นักเรียนชมวีดิทัศน์เกี่ยวกับการเลี้ยวเบนของคลื่น เช่น การใช้ชุดถาดคลื่นแสดงให้เห็นการเคลื่อนที่ของคลื่นผิวน้ำ�หน้าตรง ไปตกกระทบขอบของแผ่นกั้น ให้นักเรียนสังเกตและอภิปราย จากนั้น ด้านความรู้ ความรู้เกี่ยวกับการสะท้อน การหักเห และการเลี้ยวเบน ของคลื่น รวมทั้งการรวมคลื่นของคลื่นสองคลื่น จากคำ�ถามตรวจสอบ ความเข้าใจระหว่างเรียน การสรุป คำ�ถามท้ายบทและแบบทดสอบ ด้านทักษะ การสังเกตและการลงความเห็นจากข้อมูล จากการ อภิปรายร่วมกันและการสรุป ด้านจิตวิทยาศาสตร์ ความมีเหตุผล จากการอภิปรายร่วมกัน 147