คู่มือการใช้หลักสูตรรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551

วิทยาศาสตร์กายภาพ (ฟิสิกส์) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 การวิเคราะห์ตัวชี้วัด แนวทางการจัดการเรียนรู้ แนวทางการวัดและประเมินตัวชี้วัด ด้านความรู้ 1. การเคลื่อนที่ของวัตถุที่มีการเปลี่ยนความเร็ว เป็นการเคลื่อนที่ด้วยความเร่ง ซึ่งความเร่ง เป็นอัตราส่วนของความเร็วที่เปลี่ยนไปต่อเวลา และเป็นปริมาณเวกเตอร์ 2. ในกรณีที่วัตถุที่อยู่นิ่งหรือเคลื่อนที่ในแนวตรง ด้วยความเร็วคงตัว วัตถุนั้นมีความเร่งเป็นศูนย์ 3. การเคลื่อนที่ในแนวดิ่งใกล้ผิวโลกเป็น การเคลื่อนที่ ที่มีความเร่งคงตัวในทิศลง 4. ในกรณีที่ความเร็วและความเร่งของวัตถุมี ทิศเดียวกัน วัตถุนั้นมีความเร็วเพิ่มขึ้น ส่วนในกรณีที่ความเร็วและความเร่งของวัตถุ มีทิศตรงกันข้าม วัตถุนั้นมีความเร็วลดลง ด้านทักษะ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 1. การสังเกต (การดึงแถบกระดาษ จุดและ ระยะห่างระหว่างจุดบนแถบกระดาษ กราฟการตกของถุงทราย การเคลื่อนที่ ของวัตถุที่ถูกโยนขึ้น) 2. การลงความเห็นจากข้อมูล (จากการอภิปราย ผลการสังเกต) 1. นำ�เข้าสู่บทเรียนโดยให้นักเรียนทำ�กิจกรรม เช่น ให้นักเรียน 2 คน เดินจากจุด ก. ไปยังจุด ข. เป็นเส้นตรง ขณะที่เดินยังไม่ถึงจุด ข. ให้นักเรียน คนหนึ่งหันหลังเดินกลับไปยังจุดเดิม แล้วให้นักเรียนบอกความแตกต่าง ของการเดินทั้งสองแบบ อภิปรายร่วมกันเพื่อทบทวนความรู้เกี่ยวกับ ระยะทาง การกระจัด อัตราเร็ว ความเร็ว 2. ตั้งคำ�ถามว่า ถ้าคนหนึ่งเดินเร็วขึ้นเรื่อยๆ ส่วนอีกคนหนึ่งเดินเร็วเท่าเดิม ในทิศทางเดียวกัน คนทั้งสองเคลื่อนที่แตกต่างกันอย่างไร เพื่อนำ�เข้าสู่ เรื่องของความเร่ง 3. อภิปรายร่วมกันเพื่อนำ�ไปสู่ข้อสรุปว่า วัตถุที่มีการเปลี่ยนความเร็ว เป็นการเคลื่อนที่ด้วยความเร่ง ซึ่งความเร่งเป็นอัตราส่วนของความเร็ว ที่เปลี่ยนไปต่อเวลาและเป็นปริมาณเวกเตอร์ 4. สาธิตการดึงแถบกระดาษผ่านเครื่องเคาะสัญญาณเวลาด้วยความเร็ว ต่าง ๆ กัน พร้อมกับให้นักเรียนสังเกตการเคลื่อนที่ของมือที่ดึงแถบกระดาษ แต่ละแถบ จากนั้น ให้นักเรียนสังเกตจุดที่อยู่บนแถบกระดาษ แล้วอภิปราย ร่วมกันเพื่อนำ�ไปสู่ข้อสรุปว่า เมื่อจุดบนแถบกระดาษมีระยะห่างเท่ากัน แสดงว่าวัตถุเคลื่อนที่ด้วยความเร็วคงตัวหรือไม่มีความเร่ง เมื่อจุดบนแถบ กระดาษมีระยะห่างไม่เท่ากัน แสดงว่าวัตถุเคลื่อนที่ด้วยความเร็วที่เปลี่ยนไป หรือมีความเร่ง 5. ให้นักเรียนพิจารณาตัวอย่างกราฟระหว่างความเร็วกับเวลาในกรณีที่มี ความเร็วคงที่และความเร็วเปลี่ยนไป จากนั้นวิเคราะห์ข้อมูลและแปล ความหมายเพื่ออธิบายความเร่งของวัตถุ โดยชี้ให้เห็นว่า ขนาดความเร่ง พิจารณาได้จากความชันของกราฟระหว่างความเร็วกับเวลา ด้านความรู้ ความเร็วและความเร่งจากคำ�ถามตรวจสอบความ เข้าใจระหว่างเรียน การสรุป คำ�ถามท้ายบทและ แบบทดสอบ ด้านทักษะ 1. การสังเกต และการลงความเห็นจากข้อมูล จากการ อภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับผลการสังเกต 2. การตีความหมายข้อมูลและลงข้อสรุป และการคิด อย่างมีวิจารณญาณ จากการวิเคราะห์และอภิปราย ร่วมกันเกี่ยวกับระยะห่างระหว่างจุดบนแถบกระดาษ และกราฟ คำ�ถามท้ายบทและแบบทดสอบ ด้านจิตวิทยาศาสตร์ ความมีเหตุผล จากการอภิปรายร่วมกัน 129 มาตราฐาน ว.2.2 เข้าใจธรรมชาติของแรงในชีวิตประจำ�วัน ผลของแรงที่กระทำ�ต่อวัตถุ ลักษณะการเคลื่อนที่แบบต่าง ๆ ของวัตถุ รวมทั้งนำ�ความรู้ไปใช้ประโยชน์ ตัวชี้วัด 1. วิเคราะห์และแปลความหมายข้อมูลความเร็วกับเวลาของการเคลื่อนที่ของวัตถุเพื่ออธิบายความเร่งของวัตถุ