86 / 254
14.4.2 การควบคุมการหายใจ
การจัดการเรียนรู้ในหัวข้อนี้ควรให้นักเรียนเข้าใจว่าระบบประสาทเกี่ยวข้องกับการควบคุม
การหายใจอย่างไร โดยไม่ควรเน้นเรื่องโครงสร้างของสมองซึ่งนักเรียนจะได้ศึกษาในลำ�ดับถัดไป โดย
ในหัวข้อนี้ ครูนำ�เข้าสู่บทเรียนโดยให้นักเรียนลองกลั้นหายใจ ซึ่งนักเรียนจะกลั้นหายใจได้ระยะหนึ่ง
แล้วตั้งคำ�ถามเพื่อนำ�ไปสู่การอภิปรายว่า
กลไกควบคุมการหายใจเกิดขึ้นได้อย่างไร และมนุษย์
สามารถควบคุมการหายใจของตนเองได้หรือไม่ อย่างไร
ครูให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับการควบคุมการหายใจ ซึ่งควรสรุปได้ว่า การหายใจปกติ
ถูกควบคุมโดยระบบประสาทอัตโนวัติ โดยศูนย์ควบคุมการหายใจอยู่ที่สมองส่วนพอนส์และ
เมดัลลาออบลองกาตา
อากาศเขา
P
V
P
การแลกเปลี่ยนแกส
เซลล
O
2
V
P
P
CO
2
เซลล
การแลกเปลี่ยนแกส
อากาศออก
หายใจเข้า
กล้ามเนื้อกะบังลมหดตัว
กะบังลมเคลื่อนต่ำ�ลง
กล้ามเนื้อระหว่างกระดูกซี่โครง
แถบนอกหดตัว
กระดูกซี่โครงยกสูงขึ้น
หายใจออก
กล้ามเนื้อกะบังลมคลายตัว
กะบังลมยกตัวสูงขึ้น
กล้ามเนื้อระหว่างกระดูกซี่โครง
แถบนอกคลายตัว
กระดูกซี่โครงลดต่ำ�ลง
V = ปริมาตรช่องอก
P = ความดันอากาศ
อากาศเขา
P
V
P
การแลกเปลี่ยนแ ส
เซลล
O
2
V
P
P
CO
2
เซลล
การแลกเปลี่ยนแ ส
อากาศอ ก
ถุงลม
ถุงลม
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
บทที่ 14 | ระบบหายใจ
ชีววิทยา เล่ม 4
74